Dokunmatik Ekranların Aşırı ve Sürekli Kullanımına Dikkat!

Yazan: Özüm Canbeldek

Teknolojinin ilerlemesiyle Lego, Barbie, yoyo gibi oyuncaklar yerini akıllı cihazlara ve tabletlere bıraktı. Geleneksel oyuncaklarını dolaba kaldıran çocuklar, pek çok oyunu tabletlerine uygulama olarak indirmeyi tercih ediyor.

Amerika’da bulunan Cohen Çocuk Medikal Merkezi’nin, altmış beş aile üzerinde yaptığı bir araştırmaya göre, %97’lik kısım dokunmatik bir cihaza sahip. Bu dokunmatik ekranlı cihazları kullanmaya başlayan çocukların ortalama yaşı ise yaklaşık olarak on bir ay. Oranlara bakıldığında, henüz kendi ayakkabısını bağlayamayan çocukların bu tabletleri kontrol edebilmesi pek de şaşırtıcı değil.  Çocukların henüz küçük yaşlarda bu cihazları rahatlıkla kullanabilmelerinin nedeni ise, dokunmatik ekranların masaüstü bilgisayarlar gibi klavye, fare gibi bağlantıları olmaması sayesinde çocuklara dokunuş ile efekt arasındaki bağlantıyı hızla öğretmesi.

Dokunmatik Ekranların Bebek ve Çocuk Gelişimine Etkileri

Birkbeck Londra Üniversitesi’nin 6-36 aylık çocukların dokunmatik ekranlı cihazları nasıl kullandıklarını ve bunların çocukların beyinlerini ve sosyal gelişimlerini nasıl etkilediğini araştıran TABLET Projesi’nde görev alan Celeste Birkbeck’e göre bu cihazlarla harcanan zamanın yanı sıra kullanımın süresi ve içeriği de büyük önem taşıyor. Araştırmadan çıkan sonuçlara göre:

• İngiltere’de ailelerin %7’si en az bir dokunmatik ekrana,  %97.5’i birden fazla cihaza sahipken bazıları ise 14 tane cihaza sahip.
• 6 ila 11 ay arasındaki bebeklerin %51’i günde ortalama 8,53 dakika dokunmatik ekran kullanıyor,  26-36 aylık çocukların % 92’si bunu her gün ortalama 43.95 dakika yapıyor.
• 3 yaşın altındaki çocukların yaklaşık olarak %10’u kendi dokunmatik cihazına sahipken, düşük sosyoekonomik statüye sahip kesimden kendi cihazına sahip olanların oranı %7.
• 6-11 aylık çocukların % 80’i çoğunlukla video izlemek için dokunmatik ekran kullanırken, 2 yaşın üzerindeki çocukların yarısından fazlası (% 57) bu cihazları esas olarak ekranı kaydırmak veya ekrana dokunmak için kullanıyorlar.
• Anne-babaların % 82’si kullanımın bu yaş grubunda kısıtlanması gerektiğine inanırken, % 91’i dokunmatik ekran ortamının çocuk gelişimi üzerinde pozitif etki yapabileceğini düşünüyor.

Görüldüğü üzere dokunmatik ekranlı cihazlara sahip olan ve bunlarla oldukça fazla zaman geçiren bebek ve çocukların sayısı azımsanmayacak kadar fazla. Uzmanlar, 6-36 ay arası  bebek ve çocuklarda dokunmatik ekranların aşırı kullanımının uzun vadede yazmak için gerekli kasların gelişmesinde ve yürüme çağındaki çocukların el ve parmak hareketlerinde sorunlara yol açabileceğine dikkat çekiyor. 

“Dokunmatik ekranların sürekli ve aşırı kullanımı, el ve parmak kaslarının zayıflamasına neden olabilir”

Amerika’da bulunan Maryland Öğrenme ve Terapi Merkezi’nden Lindsay Marzoli, ‘’Çocukların sürekli tablet bilgisayar veya akıllı telefon kullanması, kalem ve kağıtla yapılan aktivitelerle ilgilenmemesi durumunda el ve parmak kaslarının zayıflayacağını’’ vurguluyor.

Saatlerce parmaklarla dokunmatik ekran kullanmak, eklemlere zarar verirken aynı zamanda yazı yazma becerilerini de olumsuz olarak etkiliyor. Her şeyin hızlıca gerçekleşmesine alışan çocukların yazı yazma ve öğrenme becerileri zayıflıyor. Bunların yanı sıra bebek yaştan itibaren fiziksel olarak aktif olması gereken çocuklar, aşırı kullanım yüzünden ileri yaşlarda kalıcı sağlık sorunlarıyla karşılaşabiliyor. Üstelik aşırı kullanımın ortaya çıkardığı bu hastalığın bir adı bile var: Teck-neck, yani akıllı cihaz hastalığı. Teck-neck, akıllı telefon ve tabletlerin sık kullanımına bağlı olarak ortaya çıkıyor. Akıllı telefon ve tabletlere bakmak için sürekli başın öne eğilmesi boyun ve sırt ağrılarına yol açarken dokunmatik ekranın sürekli kullanımı parmak ağrılarına neden oluyor.

Çözüm ‘’Yasaklamadan Yönlendirmek’’

Dokunmatik ekranlı cihazların ortaya çıkardığı tehlikelerle başa çıkmak ise mümkün. Öncelikle Amerikan Pediatri Derneği’ne göre, çocuklara ebeveynleri tarafından 2×2 formülü uygulanması gerekiyor. Yani, 2 yaşından önce çocuklara bu cihazların verilmemesi, 2 yaşından büyük çocuklarda ise cihaz karşısında geçirilen zamanın 2 saatten fazla olmaması gerekiyor. Ayrıca uzmanlar, çocukların odasında bilgisayar, televizyon, telefon gibi cihazların bulundurulmamasını tavsiye ediyor. Tüm bunların yanı sıra çocuklar dijital medya kullanımı konusunda doğru yönlendirildiğinde ve kendileri için uygun içerik seçildiğinde bu cihazların pek çok olumlu yönü de bulunuyor. Dokunmatik ekranlar televizyonun pasif eğlencesi ve video oyunlarının etkileşim unsurlarını bir araya getirerek, doğru kullanıldığında geleneksel oyuncaklar kadar ilgi çekici ve eğitici olabiliyor. Kısacası, çocukların bu cihazlarla ilişkisi tamamen kesilmeden, ebeveynleri tarafından doğru yönlendirilerek akıllı cihazlardan faydalanmak ve olası tehlikelerin önüne geçmek mümkün.