Çocuklar İçin En Güvenilir Haber Kaynağı: Aile


Yazan: Birgül Salakoslu

Bir zamanlar gazeteden, radyodan ve televizyondan takip edilen haberler şimdi Snapchat, Facebook ve Twitter gibi sosyal platformlar üzerinden paylaşılıp tüketiliyor. Çocukların dünyada neler olduğunu anlamaları ve eleştirel düşünmeyi öğrenmeleri gerekiyor. Haberleri nasıl algıladıkları ve haberlerden nasıl etkilendikleri gibi konular, çocukların entellektüel ve kültürel gelişim süreçlerinin önemli bir parçası.

Amerika Birleşik Devletleri’nde ebeveynlere yol göstermek için faaliyet gösteren “Common Sense” Medya Organizasyonu, 10-18 yaş arasındaki 853 çocuk katılımcıyla geniş kapsamlı bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırmada, çocukların haberleri nereden takip ettiği, hangi haber kaynaklarını kullandıkları (sosyal medya sitelerini kapsayarak), haberlere ne kadar güvendikleri ve haberleri takip ederken nasıl hissettikleri sorularına cevap aradı. Araştırma sonuçlarına göre, çok sayıda çocuk haberlerin onlar için önemli olduğunu ve haberleri takip etmenin kendilerini akıllı hissettirdiğini söylerken, diğerleri haberlerde seslerinin yeteri kadar temsil edilmediğini ve haber organizasyonlarının onların deneyimlerini anlamadıklarını belirtti.

Çocukların haberlere verdiği değer:

Çocukların yarısından fazlası haberleri takip etmenin onlar için önemli olduğunu söylüyor. Her üç çocuktan ikisi haberleri tartışmanın onları akıllı ve bilgili hissettirdiğinden bahsederken, her iki çocuktan birisi ise haberleri takip etmenin onları toplumlarında farkındalık yaratmak için hazırlayacağını ifade ediyor.

Çocuklar ihmal edilmiş ve yanlış temsil edilmiş hissediyor:

Araştırma yapılan çocukların ¾’ü yetişkinlerin onlar hakkında konuşması yerine medyanın onların yaş grubunu daha çok göstermesi gerektiğini savunuyor. Bunlara ek olarak, çocuklar arasında %69’luk bir kesim yeni medyanın onların deneyimleri hakkında hiçbir fikri olmadığı gibi, yapılan haberlerin onlar hakkında gerekli şeyleri kapsamadığını söylüyor.

Çocuklar haberlerde ırk ve cinsiyet karmaşası görüyor:

Çocukların yarısı “Ne zaman haberlerde Afrika ya da Latin Amerikalı bir insan görsem, genellikle bana suçları, şiddeti ve diğer problemleri çağrıştırıyor” derken her üç çocuktan biri ise haberlerin erkek ve kadınları eşit şekilde tehdit altında bıraktığını söylüyor.

Haberler çocukların ruh hâlini negatif etkiliyor:

Bazı haberlerin içeriği rahatsız edici olabiliyor. Bu durum pek çok çocukta korku, kızgınlık, mutsuzluk ve depresif duydular gibi sonuçlara yol açabiliyor. Haberlerin hissettirdiği korku, 8-12 yaş arası çocuklarda 12 yaş üstü çocuklara göre daha fazla görülüyor.

Çocukların Tedirgin Edici Haberlerle Başa Çıkabilmesine Yardımcı olabilmek için 5 yol:

1.Güvende olduklarını tekrarlamak.

2.Sorulara açık olmak.

3.TV kanallarını, alarmları ve yayınları kapatmak.

4.Çocuk dostu haberleri araştırmak.

5.Kendini onun yerine koymak.

Çocuklar sıkça sahte haberler ile kandırılıyor:

Çocukların yarısından az bir kısmı gerçek haberlerle sahte haber hikayelerini ayırt edebiliyor. Sahte haber deneyimleri, dört çocuktan birinde haber organizasyonlarından öğrendikleri haber içeriğine gerçekte olmayan kelimeleri eklemelerine sebep oluyor.

 Sahte Haberleri Ortaya Çıkarmanın Beş Yolu:

1.Alışık olmadığımız URL’lere bakmak.

2.Haberin planını dikkatlice incelemek. (Önceki haberlerin güncelliği, zaman örgüsü.. vb.)

3.Haberin içeriğini farklı kaynaklardan derinine inmek.

4.Çapraz kontrol yapmak.

5.Ters görüntü araştırması yapmak.

Çocuklar haber kaynağı olarak ailelerine güveniyorlar (ama hâlâ sosyal medyadan almayı tercih ediyorlar):

Çocukların %66’sı ailelerinden duyduğu haberlere güveniyor. Öğretmenleri ise ailelerinden sonraki ikinci güvenilir kaynakları. Ancak haber okuyacak olsanız nereden okursunuz dendiğinde online haber kaynakları açık ara kazanıyor.

Bütün bu bulgular çocukların medya okur yazarlığı becerilerini korumak için çok önemli. Eleştirel düşünce, bilginin doğruluğunun sorgulanmasına ihtiyaç duyar. Bunları kısa dönemde uygulamak çocuğa dijital mecrada şüpheli bir içerikle karşılaştığı zaman, bilgiyi nasıl yorumlayacağını ve paylaşmaya değer olup olmayacağını öğretmiş olur. Ancak uzun dönemde; gördüğü, duyduğu ve okuduğu her şeyi sorgulamasına sebep olur ve bu onu sadece iyi bir vatandaş değil aynı zamanda iyi bir dijital vatandaş yapar.

“Common Sense” 21. Yüzyıl vatandaşı olarak ailelerin bu konudaki olgularının gelişmesine ve zenginleşmesine yardım edebilecek birçok araştırma içeriyor. Yorumladığımız bu rapora göre çocuklardan haber kaynakları ile ilgili duyduğumuz en önemli noktalardan biri, haberleri öğrenmede en güvenilir kaynağın çocukların hayatındaki yetişkinler olması. Bu sebeple çocukların haberleri nasıl tüketecekleri ve nasıl eleştirsel düşünecekleri konusunda onlara model olmak, hayatın her anında onlarla birlikte düzenli olarak haber tartışmak, onları haberlerden ve haberleri öğrenirken yaşanan bütün olumsuzluklardan koruyacaktır.

Leave A Comment