Sahte Haberlerle Mücadele Dönemi Başladı

YAZANÖzüm Canbeldek

Sahte haberler özellikle son aylarda gündemi oldukça meşgul eden bir konu. Bunun en büyük nedeni ise, internette dolaşan bu haberlerin gerçeklerinden oldukça zor ayırt ediliyor olması. Aslında bu haberlerlerin yayınlanmasının tıklanma ile para kazanmak, halk üzerinde panik yaratmak gibi çeşitli nedenleri var. Üstelik maalesef fazlasıyla etkili olabiliyor. Bu durumdan en çok etkilenen ise yine çocuklar oluyor. Konuyla ilgili bir önceki yazımızda yer aldığı üzere,  çocukların %82’si internetteki sponsorlu içerik ve gerçek haberi birbirinden ayırt edemiyor.

Çocuklar gerçek ile sahteyi ayırt edemediklerinde ise yanlış bilgi edinebiliyor, korkuya kapılabiliyor veya uygunsuz içeriklere maruz kalabiliyorlar. Özellikle son Amerika başkanlık seçimlerinden sonra çeşitli şirketler ise bu durumun önüne geçebilmek için çalışmalara başladı. Sahte haberlere karşı mücadele başlatan şirketlerin başında ise Google, Facebook, Vikipedi gibi teknoloji devleri geliyor.

Google’dan Fact-check Atağı 

Sahte haberlerle mücadele için ilk adım Google’dan geldi. Google, fact-check özelliğini devreye sokarak internette dolaşan sahte haberlerin belirlenmesini ve sanal ortamdan kaldırılmasını hedefliyor. Her gün yayınlanan binlerce haberin kontrolden geçirilmesi ile okuyucuların ve tabi ki çocukların bu içeriklere maruz kalmaları engellenecek. Kısacası bir ‘’doğruluk süzgecinden’’ geçirilecek haberler, doğruluğu onaylandıktan sonra okuyucuya sunuculacak.

Peki nasıl çalışıyor? 

Aslında sistem kulağa oldukça basit geliyor. İlk olarak yayınlanan içerikler artık bir etiket taşıyacak. Bu etiketler, ‘’doğru’’ ve ‘’kesinlikle yanlış’’ olmak üzere ikiye ayrılıyor. Türkiye’de, bu etiketler Doğruluk Payı adı verilen bölümün altında yer alacak. Ayrıca sitenin yanı sıra yayıncılara da iş düşüyor. Haberlerinin yayınlanmasını isteyen yayıncıların içeriklerinin içine markup tag’i koymaları gerecek. Bunlara ek olarak Google, sahte içerikleri tespit edebilmek adına ClaimReview markup denen bir sistem kullanacak. Sahte haberlerle mücadele etkili bir rol oynayacak gibi görünen fact-check’in çok yakın bir zamanda Türkiye’de kullanıma sunulacak.

Facebook da Sahte Haberlerin Karşısında 

Facebook da tıpkı Google gibi sahte haberlerle mücadele başlatan şirketlerden biri. Fakat Facebook’ta bu sistem Google’dan biraz daha farklı işleyecek. Çünkü dünyanın en büyük sosyal medya kanalı olan Facebook’ta sahte haberlerle mücadele etkili olan taraf kullanıcıların kendisi olacak. Yeni sistemde kullanıcılar, şüphelendikleri haberleri rapor edebilecekler. Böylece bu yayınlar haber akışında görünmeye devam edecek ancak içeriğin yan tarafında sahte olabileceğini gösteren bir bant yer alacak. Belirli sayıda kullanıcı veya kurum tarafından şikayet edilen içerikler Poynter Network tarafından incelenerek sahte olduğu olduğu tespit edildiği takdirdie yayın akışından kaldırılacak. Aynı zamanda paylaşımların üzerinden haberlerin neden sahte olduğuyla ilgili bir açıklama yer alacak.

Şuan tam olarak 2 milyar kullanıcısı bulunan Facebook’un bu mücadelesi aslında tüm internet kullanıcısı için önem arz ediyor. Çünkü bu kullanıcı sayfalarının birçoğunu çocuklar ve gençler oluşturuyor. Gün içinde milyonlarca içerik yayınlanan haber akışı sayesinde ise kullanıcılar istemeseler bile uygunsuz içeriklere maruz kalıyor.

Sahte Haberlere Online Gazete Çözümü

Sahte haberlerle mücadele ile ilgili son bir açıklama da Wikipedia’dan geldi. Dünyanın ilk online ansiklopedisi olan Wikipedia’nın kurucusu Jimmy Wales, the Guardian’da yer alan haberde yaptığı açıklamada “Wikitribune” adında bir internet gazetesi çıkaracaklarını duyurdu.

Wales gazete hakkında,

 

“Bu, profesyonel gazetecilerin ve vatandaş gazetecilerin bir arada meydana gelen hikayeleri eşit haklara sahip olarak haber haline getirdiği, olaylar gelişme gösterdikçe revize ettikleri, tüm gerçeklerin bir topluluk tarafından kontrol edildiği ve denetlendiği bir ilk olacak.”

şeklinde konuştu. 

 

Nasıl işleyecek?

Yeni kurulacak internet gazetesi, Wikipedia çalışanları ile ortak yürütülecek. Okuyucularından ücret talep etmeyecek olan Wikitribune’de gönüllü haberciler ile profesyonel gazetecilerin içerikleri yayınlanacak. Ana hedefi sahte içeriklerden arındırılmış gerçek haberlere yer vermek olan internet gazetesi sıkça çalışanlar tarafından denetime tabi tutulacak.

Dünyanın en önemli kuruluşları arasında bulunan bu teknoloji devlerinin attığı adımlar aslında, sahte haberler meselesinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha kanıtlar nitelikte. Özellikle çocuklar üzerinde büyük etkilere sahip olabilecek bu içeriklere karşı başlatılan mücadelesi henüz başlangıç seviyesinde olsa da zaman içinde önemli noktalara gelecek gibi görünüyor.

Leave A Comment