Televizyondan Dijital Medyaya: Susam Sokağı

Televizyondan Dijital Medyaya: Susam Sokağı

Yazan: Eda Köprü Yılmayan

Susam Sokağı 1969 yılında çocuklar için televizyonu eğitici bir araç haline getirmek amacıyla, akademik bir proje olarak tasarlandı ve hayata geçirildi. 47 yılda 150’den fazla ülkeye ulaşan program 2010 yılında Emmy Ödülü kazandı. Program Afganistan, Avustralya, Bengladeş, Brezilya, Çin, Kolombiya, Danimarka, Mısır, Almanya, Hindistan, İsrail, Japonya, Meksika, Nijerya, Hollanda, Kuzey İrlanda, Pakistan, Filistin, İspanya, Güney Afrika, Tanzanya ve Amerika’da yayınlanmaya devam ediyor.

Bugün 30’lu yaşlarını sürenler, Susam Sokağı’nın onları televizyon ekranı karşısına çağıran müziğini hatırlar. Türkiye’de 1989 yılında yayımlanmaya başlayan Susam Sokağı, TRT’nin çocuklara yönelik olarak, çağdaş program geliştirme yöntem ve tekniklerine göre hazırlanmış ilk eğitim programıydı.

Türkiye’de okul öncesi eğitimin henüz gelişmediği bu dönemde, televizyon çocukların hayatında merkezi bir rol oynamaya başlamıştı. Bu amaçla TRT Ankara Televizyonu Çocuk ve Gençlik Programları Müdürlüğü bünyesinde ilk kez oluşturulan bir çalışma grubu ile 1988 yılında Türk Susam Sokağı dizisinin hedefleri belirlendi: harf ve sayıların tanıtılması, uzaysal ve zamansal kavramların öğretilmesi, birey, toplum ve doğaya ilişkin bilgilerin verilmesi. Günde iki kez, sabah ve akşam saatlerinde yayınlanan Susam Sokağı; Minik Kuş, Kurabiye Canavarı, Edi ile Büdü, Kırpık, Kurbağacık gibi kukla karakterlerin yanı sıra içinde insanların da yer aldığı bir hikâyeyi anlatıyordu. Yayınlandığı dönemde çok sevilmesine ve olumlu etkilerinin de görülmesine rağmen Türkiye, dünya ülkeleri arasında Susam Sokağı’nı en kısa yayınlayan ülke oldu.

Susam Sokağı dijital medyada

1969 yılında okul öncesi çocukların eğitimi amacıyla yola çıkan Susam Sokağı bugün aynı amacı taşıyan uygulamalarıyla dijital medyada çocuklarla buluşmaya devam ediyor.

Susam Sokağı’nın farklı duyulara hitap eden oyunları, elektronik kitapları, aile katılımlı uygulamaları bulunuyor. Tüm içeriği İngilizce olan bu uygulamalar, görme, duyma, dokunma gibi çoklu öğrenme süreçlerine odaklanırken aynı zamanda çocukların erken yaşta yabancı dil öğrenme sürecini destekliyor. Susam Sokağı’nın dijital dünyada 150’den fazla elektronik kitabı mevcut. Renkler, sayılar, harfler farklı karakterler tarafından anlatılıyor. Dijital kitaplar aylık veya yıllık ödeme seçenekleriyle indirilebiliyor. Uygulamaların bazıları ücretsiz, bazıları ise App Store’da 2,69 ile 7, 99 TL aralığında değişen fiyatlarla sunuluyor.

Çocuğunuzla birlikte etkileşim içinde kullanabileceğiniz serinin öne çıkan uygulamaları şöyle:

• Sesame Street Alphabet Kitchen: ‘Alfabe Mutfağı’nda Kurabiye Canavarı’yla harflerden oluşan kurabiye yapımı ve İngilizce sözcük oluşturma.
• Sesama Street Family Play: ‘Susam Sokağı Aile Oyunu’ çocukla birlikte oynanabilecek hatırlamayı, düşünmeyi, sayı saymayı teşvik eden, alternatif oyun önerileri sunan ve ses kaydı da yapılabilen bir oyun.
• Puppet Show: ‘Kukla Show’ uygulamasında bir kukla seçilip, konuşturulabiliyor. Ayrıca oluşturulan kukla istenilen kişiye mesaj olarak gönderilebiliyor.
• Elmo’s Animals: ‘Elmo’nun Hayvanları’ isimli uygulamada hayvanlar hakkında detaylı bilgi veriliyor. Penguenin yürüyüşü, yılanın sürünmesi, kangurunun zıplaması gibi hayvanların hareketleri anlatılıyor ve ekran karşısındaki çocuk aynı hareketi yapması için teşvik ediliyor. Hayvan sesleri tahmin ediliyor ve bir sonraki aşamada da bir hayvan resmi boyanıyor.
• Makes Music: Müzik yapma oyununda Elmo ve Susam Sokağı’nın diğer karakterleriyle birlikte müzik yapılabiliyor. Örneğin Elmo piyano çalarken ekran karşısındaki çocuk ona sunulan tencere ve tavayla onların müziğine eşlik edebiliyor.
• Sesame Street Video Maker: Video yapma uygulamasında çocuk ailesiyle birlikte kendi müziğini yapabiliyor ve video çekip arkadaşlarıyla paylaşılabiliyor. Ailesiyle birlikte oluşturacağı ve kendini ekranda görebileceği bir uygulama.
• Color Book for Sesame Street: Boyama kitabı uygulamasında farklı karakterlerin resimleri boyanıp, bilgisayar ekranının duvarına yerleştirilebiliyor.
• Elmo Calls: Elmo arıyor uygulamasında çocuklar Elmo veya Kurabiye Canavarı’yla telefon görüşmesi yapabiliyor ve onlardan farklı konularda bilgi alabiliyor.

[1] [1] Nilüfer Timisi, Elektronik Bakıcı, sayfa 90

*İstanbul Bilgi Üniversitesi Medya ve İletişim Sistemleri Yüksek Lisans Programı öğrencisi.