AB’den Google’a: İnternette ‘Unutulma Hakkı’na Uy!
Haber: Ekrem Baş
Avrupa Birliği Adalet Divanı, Google’ın, kullanıcıların ‘Unutulma Hakkı’ kapsamında arama sonuçlarında değişikliğe gitmesine hükmetti. Kararda ‘ilgisiz ve geçersiz’ verileri içeren internet sitesi bağlantılarının talep doğrultusunda silinmesi gerektiği belirtildi. Google ise bu kararın ‘sansür’ anlamına geldiğini ifade ediyor.
Unutulma Hakkı, arama motorlarının, bazı arama sonuçlarını düzenleyip kişisel verilerin korunması için Avrupa Yönergelerine uyumlu olmasını zorunlu kılıyor. Buna karşın Google, verileri kontrol etmediklerini, yalnızca internette özgürce ulaşılabilen bilgiye bağlantı sunduklarını söylüyor.
Tüm bu tartışmaların ötesinde; Avrupa Komisyonu 2012 yılında, internet kullanıcılarının özel hayatlarıyla ilgili kişisel bilgileri korumak amacıyla ‘Unutulma Hakkı’ yasası olarak bilinen bir dizi köklü reform talebini onaylamıştı. Yasaya “aksi yönde meşru bir gerekçeleri olmadığı” sürece tüm internet sitelerinin uyma zorunluluğu var.
GOOGLE UNUTULMA HAKKI KAPSAMINI GENİŞLETTİ
Google, Unutulma Hakkı kanunlarıyla birlikte uygulamalarında genişlemeye gitti. Bundan böyle bu kanun çerçevesinde gelen bir talebe uyarak söz konusu linki kaldıracak. Bu link, kullanıcılar tarafından Google ülke seçimi değiştirilse dahi gözükmeyecek.
Yalnız Google, 2014 yılından bu yana belirtilen linklere erişimin engellenmesi için yapılan talepleri kabul etse de bunu Avrupa Birliği ülkelerinde yaşayan kullanıcılarla sınırlı tutuyor. Kişiler burada, engellenmesini istediği linkleri ve bu linklere ulaşılmasını sağlayan özel terimleri bildirerek başvuruyor.
Google bu linklerle belirtilen terimlere erişimi engelleyebiliyor ancak; bu linkler başka arama terimleriyle gözükmeye devam ediyor. Ayrıca bu linkleri Avrupa Birliği ülkelerindeki Google sitesinden kaldırıyor, fakat Avrupa Birliği dışındaki global Google arama sitelerinde linklere erişim devam ediyor.
Bir örnek vermek gerekirse; Fransa’da çocuk yaşta kaçırılmış bir çocuğun bilgilerine ‘Lille şehrinde çocuk kaçırma’ terimiyle ulaşılabilsin. Kişi bu terim ve link ismiyle başvurulduğunda Google Unutulma Hakkı kapsamında bu erişimi Avrupa Birliği ülkelerinde engelliyor. Fakat ‘Lille şehrindeki çocuğa karşı suç vakaları’ gibi farklı bir terimle aynı habere ulaşmak mümkün olabiliyor. Avrupa Birliği dışındaki ülkelerde ise engellenen terimle dahi aynı linke ulaşım devam ediyor.
TÜRKİYE BU KAPSAMDA DEĞİL
Google Avrupa Birliğinin 2014 yılında çıkardığı kanuna dayanarak bu uygulamayı gerçekleştiriyor ve bu 32 Avrupa Birliği ülkesini kapsıyor. Türkiye bu listede yer almıyor. Fakat Türkiye’de yetişkin ve çocuk bireyler kendileri için uygunsuz bir içeriğe rastladıklarında yahut bir siber zorbalık fiiliyle kişisel bilgileri ifşa edildiğinde Google’a bireysel olarak başvurabiliyorlar. Burada Google bu erişimi kaldıracağını garanti etmiyor, ancak yapılan incelemeler neticesinde uygun görürse bu içeriği kaldırabiliyor.
İLK KIVILCIM İNGİLTERE’DEN
İngiltere’de hükümetin desteklediği bir kampanya ile aynı yetişkinler gibi çocuklar da unutulma hakkı kapsamında geçmişlerini sildirebilme olanağına sahip oluyor. ‘iRights’ adı verilen bu kampanya küçük yaştaki bireylerin internette oluşturdukları içerikleri düzenleme ve silme hakkını içeriyor. Ayrıca Birleşik Krallık İnternet Güvenlik ve Emniyeti Bakanı Joanna Shields da bu hareketi destekliyor. iRights, işletmelere, çocukları dijital ortamda korumaları için hukuki baskı yapıyor. Çocukların ‘Unutulma Hakkı’nı desteklemekle birlikte iRights, onların dijital dünyadaki oluşturdukları içeriklerin hangi yönde kullanılabileceği yönünde bilgilendirilmesini de destekliyor.
Kampanya şimdiden birçok tanınmış şirket ve kurumun desteğini kazanmış durumda. Joanna Shields ise iRights’ın devletin teknoloji şirketleriyle iş birliğinin benzersiz bir örneği olduğunu belirtiyor. Ayrıca kampanyanın hedefi piyasanın devlerinden Trustelevate.com’un kurucusu Rachel O’Connell, iRights maddelerinin gelecek birkaç yılda yürürlüğe girecek AB maddelerini temsil ettiğini söylüyor ve artık gençlerin gizliliklerini koruma konusunda bilinçlendiğini de ekliyor.
O’Connell “Çocuklar arasında internetteki görüntüler ve gizlilik konusunda haklarını geri alma akımı başladı. İşletmeler, dijital dünyada çocukların bu hakka kavuşmasının, kendileri için de ticari bir avantaj olduğunu görmeliler,” diyor.
Londra Queen Mary Üniversitesi hukuk danışmanı Ian Walden ise “Şirketlerin gizlilik sorunlarını ciddiye almaları için yöneltilmeleri gerektiğini düşünüyoruz, bildiğimiz ve sevdiğimiz birçok şirket çocuklar üzerinden büyük miktarda paralar kazanıyor, buna mecburlar,” diyerek iRights kampanyasının önemini vurguluyor.