Ağ Bağlantılı Oyuncaklarda Güvenlik İpuçları
Yazan: Gizem Ürüm
Ağ bağlantılı oyuncaklar, çeşitli çevrimiçi platformlara ve sunuculara Wi-Fi, Bluetooth veya hücresel veri ağları (3G, 4G vb.) üzerinden bağlanabilen; sahip olduğu sensörler, mikrofonlar ve/veya kameralar yardımıyla veriler toplayıp bu verileri başka sunuculara gönderebilen yeni nesil oyuncaklardır.
Her geçen gün ebeveynler tarafından daha sık tercih edilmeye başlanan bu oyuncakların olumlu etkilerinin yanında bir takım riskleri de mevcut. Bu potansiyel riskler arasında çevrimiçi hacker’lar ve benzeri siber suçlular tarafından kişisel verilerin ele geçirilmesi yer alıyor. Maalesef bu konuyla ilgili çalışmalar henüz yeterli değil. Bu nedenle geçtiğimiz yıl uluslararası basının büyük bir skandal olarak nitelediği ağ bağlantılı oyuncakların güvenlik zafiyeti hala gündemde. The New York Times ve The Guardian gibi saygın gazetelerde yer alan haberlere göre skandalın öznesi, eğitsel amaçlı tablet ve benzeri elektronik oyuncaklar satan Hong Kong menşeli bir firmaydı. Yetkisi olmayan 3. kişiler tarafından müşterilerinin gizli verileri ele geçirilmişti. Bu gizli verilere çocuklar ve ebeveynlerine ait hassas bilgiler de -şifreler, isimler, ev adresleri, IP adresleri, e-posta adresleri, cihazlarının indirme geçmişleri, güvenlik amaçlı sorulan gizli sorular ve cevapları- dahildi. Hacker’lar çocuklara ait cinsiyet ve doğum tarihi gibi mahrem bilgilere kadar ulaşabilmişti. Daha da önemlisi, konuyla ilgilenen ABD’li yetkililer benzer birçok oyuncak firmasının da tehdit altında olduğunu dile getirmişti. Skandalın baş aktörü olan firma tarafından yaklaşık 5 milyon yetişkin ve çocuğun bilgilerinin çalındığı açıklanmış ve yetkililer tarafından firmanın güvenlik açıklarını tespit etmek amacıyla soruşturma başlatılmıştı.
Bu noktada elbette ebeveynlerin aklına bir çok soru geliyor: Çocuğumun ve benim verilerimi koruyacak bir yasa var mı? İnternete girdiğim zaman arkamda ne gibi dijital ayak izleri bırakıyorum? Çocuğumu ve kendimi olası siber hırsızlıklardan nasıl koruyabilirim?
ABD’de 1998 yılında yürürlüğe giren COPPA (Children’s Online Privacy Protection Act), çocukların gizli verilerinin toplanması ve saklanmasını sınırlayan ve çocukların haklarını koruyan özel bir yasa. Fakat sınırlamaları olan bu yasanın kapsamına ABD yasalarına bağlı web siteleri, ABD’deki internet sunucuları üzerinden çalışan web siteleri veya genel merkezleri ABD’de yer alan web siteleri giriyor. Bu nedenle Türkiye’de yaşayan ebeveynler, bu kapsama girmeyen oyuncaklar da alabildiği için, hem kendilerinin hem de çocuklarının verilerini korumak adına çok dikkatli olmalı. Aslında bu konuda alınacak tedbirlerin olası siber hırsızlıklara karşı tüm ağ bağlantılı platformlarda uygulanması en doğrusu olacaktır. Alınabilecek bazı önlemler şöyle:
- Ağ bağlantılı oyuncakları satın almadan önce araştırın: Çocuğunuza alacağınız oyuncağın özelliklerini, nasıl bir teknolojiye sahip olduğunu ve ne gibi veriler topladığını öğrenin. Büyük oyuncak firmaların web sitelerinde genelde ayrıntılı bilgiler yer alıyor, mutlaka inceleyin. Başka kullanıcıların yorumlarını okuyun. İçinize sinmeyen noktalarda firmayla iletişime geçin. Eğer internetten indirilen bir uygulama ile eşzamanlı çalışan bir oyuncak aldıysanız, uygulamanın gizlilik ayarlarını okuyun ve bunu belirli periyotlarda tekrar edin. Firmaların gizlilik ilkeleri zaman zaman güncellenebiliyor.
- Çocuğunuzun çevrimiçi aktivitelerinden haberdar olun: Özellikle çocuğunuz 13 yaşından küçükse e-posta hesaplarına, tarayıcı geçmişlerine ve sosyal paylaşım sitelerindeki hesaplarına erişiminiz olsun.
- Çok güçlü şifreleriniz olsun: Bütün ağ bağlantılı oyuncakların ve diğer platformların şifrelerinin tahmin edilemeyecek kadar zor ve karmaşık olmasına özen gösterin. Güçlü şifreler elde etmenin en kolay yolu büyük/ küçük harf kombinasyonları, sayılar ve semboller kullanarak bu şifreleri her 3 ayda bir değiştirmenizdir.
- Wi-Fi şifrenizi de güvene alın: Evinizdeki Wi-Fi şifreniz de cihaz şifreleriniz gibi güçlü ve tahmin etmesi zor olmalı. Yetkili firmanın orijinal ve güncel yazılımını kullandığınızdan emin olun. Ayrıca çocuğunuza yabancı Bluetooth veya Wi-Fi hatları üzerinden internete bağlanmamasını öğütleyin.
- Çocuğunuzla siber tehlikeler hakkında konuşun: Dijital Medya ve Çocuk olarak çok sık belirttiğimiz bu madde aslında bütün teknik ipuçlarından daha önemli. Ebeveynler ne kadar teknik önlem alırsa alsın, çocuklarıyla tehlikeler ve bu tehlikelere maruz kalmamak için hangi noktalara dikkat edilmesi gerektiği konsunda konuşmazsa, çocuklar er ya da geç bu tehlikelere maruz kalabilir.
Ağ bağlantılı oyuncaklar artık bütün çocukların hayatına dahil olmuş ve onların sosyal etkileşimlerini, davranışlarını, deneyimlerini etkileyen eğitici ve eğlendirici araçlar olduğu için bu güvenlik önlemlerine mutlaka uyulmalı.