Dijital Medyanın Oyalama veya Ödül Objesi Olarak Kullanılması Sakıncalı!
Yazan: Birgül Salakoslu
Dijital medya araçları çocukların günlük hayatlarında pek çok farklı amaçla kullanılıyor. Özellikle bu araçlar anne babalar tarafından oyalama veya ödül objesi olarak kullanıldıklarında daha sonra telafi edilmesi güç durumlar ortaya çıkabiliyor. Televizyon çağında yapılan araştırmalar, yemek yerken oyalanmaları için veya ödüllendirilmek için uzun süreler televizyon karşısına oturtulan çocuklarda beslenme, gelişme ve konuşma bozuklukları oluştuğunu gösteriyordu. Dijital medya çağında ise anne babalar, kimi zaman çocuklarını oyalamak amacıyla, kimi zamansa günlük hayattaki bazı davranışları ödüllendirip özendirmek amacıyla telefon veya tabletlere başvuruyorlar ve bu durum yine sorunlu durumlar ortaya çıkabiliyor.
“Dijital medya çocuk için bir doyum kaynağı olmamalı”
Çocukların dijital medyaya olan ilgisini gören ebeveynler bunu özellikle yemek yerken bir ödül, ceza veya tehdit unsuruna dönüştürüyorlar. Çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı Dr. Tarkan İkizoğlu, yemek yerken ellerine tablet verilen çocuklarda doygunluk hissinin oluşmayacağını belirtiyor. Bu durumun ileriki zamanlarda obezite ve benzeri hastalıklara yol açıp yediklerinin tadını öğrenmemesine sebep olacağının altını çizen İkizoğlu “Bırakın çocuk yemesin. Ona tablet ile yeme alışkanlığı kazandırmak sadece o anı kurtarır, gelecekte bunun kötü sonuçlarıyla karşılaşabilirsiniz” diyor. Bu konuda hastalarını uyardığını söyleyen İkizoğlu, özellikle 3 yaş altı çocuklarda tabletin yemek yerken oyalamak üzere veya ödül amaçlı kullanılmaması gerektiğinin altını çiziyor.
Zaman Kısıtlaması Önemli
Londra Ekonomi Okulu’nun yürüttüğü Medya Politikası Projesi kapsamında Natalia Kucirkova’nın “Dijital Medya Kullanımında Ebeveynlerin Rolü” araştırmasında yer alan rapora göre çocukların televizyon izlemek, tablet kullanmak için günün belli zamanları ve sınırlı dakikaları olması gerekiyor. Zaman kısıtlamasıyla kullanılan dijital medyanın ve doğru içeriğin çocuğun gelişimine zarar vermeyeceği belirtiliyor. Zaman ve içerik kısıtlamasının, çocuğun sorumluluk kazanmasına katkısı olacağı dile getiriliyor. Bu araştırmanın sonucuna göre anne ve babanın çocukları oyalamak için onları dijital medya kullanımında serbest bırakması, çocukların zaman algısını yok ederken, disiplin anlayışına da zarar veriyor.
Tablet Arkadaş Olmamalı
Uzman psikolog ve eğitmen Aslı Candan Kodalak, çocukların sınırsız medya kullanmalarının çocuk gelişimi açısından doğru olmadığını dile getiriyor. Kodalak’a göre ebeveynlerin çocuğa arkadaşlık etmesi için bir tablete başvurmalarının zaman içerisinde çocukta duygusal ve sosyal problemlere yol açabilecini vurguluyor.
Aileler Ne Diyor?
Bu konudaki uzman görüşlerini aldıktan sonra, konuyu ebeveyn gözünden değerlendirmek için konuştuğumuz Durmuş ailesi “çocuğumuza ancak bilgisayar oynamasına izin verdiğimiz zaman ödev yaptırabiliyoruz, biz de yanlış olduğunu biliyoruz ancak başka çaremiz yok” diyor. Bu ifadeye yanıt olarak Kodalak, bu tarz sorunları çözmenin en kesin yolunun ailelere eğitim vermekten geçtiğini belirtiyor. Eğitimin uzun bir süreç olduğuna değinen Kodalak, çalışmaları zamana yaymanın çok önemli olduğunun altını çiziyor.
Ebeveynler çocuklarını doğru yönlendirerek, çocukların dijital medyayı tanıyıp kullanma haklarını koruyabilirler. Önemli olan dijital medya kullanımının doğru yönlendirilmesi ve bunun ödül ya da ceza şeklinde bir koşula bağlanmaması. Zaman içerisinde böyle bir tutum aile içi ilişkilere zarar vermekle kalmayıp ebeveyn ve çocuk arasına ciddi mesafe koyabilir. Dijital medyanın çocuğun hayatında nasıl bir yerde duracağı tamamıyla anne ve babalara bağlı. Çocukları dijital medya ile başı boş bırakmak yerine birlikte kullanım sağlamak hem onların merak ettikleri şeyleri sormalarına yardımcı olur hem de onları zararlı içeriklerden korur. Çocuklara yemek yeme, ödev yapma, kendi başına oyun oynama alışkanlıklarını kazandırmaya çalışırken, onları kontrolsüz medya tüketicilerine dönüştürememek önemli.
