3 – 5 Yaş Grubundaki Çocukların Dijital Medya Kullanımına Dair Görüşleriniz Nelerdir?
İletişim danışman/anne Meltem Acar Yücesoy, kendi çocuğunun dijital medyayla olan ilişkisinden yola çıkarak dikkat ettiği noktaları anlatıyor.
Siz dijital çağda, böyle bir dijital çocukluk yaşamak ister miydiniz ?
Şimdiye kadar benim dijital medyayı eleştirirken kullandığım en güçlü argüman şuydu: Ben parmak uçlarıyla duyguları yaşamaya çalışan bir çocuk yetiştirmek istemiyorum.Ve aslında bununla temellendirdim, deniz kenarında, sahilde oturup orada deniz varken, o denize taş atabilecekken, o kumlarla kumdan kale yapabilecekken kumdan kale aplikasyonu oynayan bir çocuk olmak hiç istemezdim ve böyle bir çocuk da asla yetiştirmek istemiyorum. Ama hayatta her şey siyah yada beyaz değil. Evet, parka giden çocuk arkadaşlarıyla kaydıraktan kaymak yerine eğer orada bir park aplikasyonuyla bir oyun oynuyorsa burada bir sorun var ama eğer aynı çocuk günün belirli zamanlarında parka gidiyor, kumdan kale yapıyor, okula gidiyor, arkadaşlarıyla sosyalleşiyor, ailesiyle vakit geçiriyor; bunun üstüne bir de dijital medyayı eğitim veya eğlence kullanıyorsa ben buna varım. Ama dijital medyanın çocuğuma bakıcılık yapmasına hiçbir zaman izin vermek istemem.
Kızınızı bu dijital çağ döneminden hiç mahrum bıraktığınızı düşündünüz mü?
Aslında evet, kızım dijital çağın içine doğmasına rağmen onun medyayla olan ilişkisinin arasına kendimi bir engel olarak koyduğum için, onu mahrum bırakıyor muyum yada hata yapıyor muyum diye kendime sordum. Sadece kendime değil aslında, çocuk psikologlarına da danıştığım dönemler oldu. Bana hep “Sosyalleşmesi için, sosyalleşme sürecinde bir engel olabilir bu.” dediler. Çünkü diğer çocuklar çizgi film biliyor, benim kızım bilmiyor. Diğer çocuklar ipad oyunu oynuyor, benim çocuğum oynamıyor. Ama sonrasında bana çocuk psikologları, özellikle dijital oyunların tamamen reflekse dayalı olduğunu ve anlık öğrenme sonucu öğrenildiğini söylediler. “Bir yere gittiğinizde izin verin, diğer oynayan çocuğun oynadığı oyunu oynasın. Hiçbir sıkıntı yaşamayacaktır.” Evet ben bunu denedim. Gerçekten bizim evde böyle bir oyun ona sunmadık ama dışarıya gittiğimizde arkadaşlarımın çocuklarının oynadığı oyunları oynadığında öyle skorlar yaptı ki, “Sen dijital oyun oynatmıyorum ama bak bu çocuk nasıl yapıyor.” dediler bana. Sosyalleşmesine belki birazcık engel olmuş olabilir ama bir şeyi kaçırdığını düşünmüyorum.
Dijital medyayla tanıştıktan sonra tepkisi ne oldu ?
Çok komik oldu. Ben sizin blogunuzda okudum. British Council’ın ingilizce öğretmek için bir aplikasyonu var ve size güvendiğim için onu yükledim. Kızım okuldaydı, okuldan geldi. Ona dedim ki: “Zeynep’ciğim, artık sen 5 yaşında olduğun için ipad’de oyun oynayabileceksin.” Tabi çok şaşırdı. Dedim ki “Artık bu yaş grubu için yapılan oyunlar var. Şimdi 1 tane oyun yükledim bugün senin için ve bunu oynayabileceksin, yalnız bizim ipad’imiz sadece İngilizce ve Fransızca oyun oynayabiliyor ve sadece 15 dakika oynanabiliyor. Eğer 15 dakikayı geçirirsen bütün oyun haklarımızı kaybedeceğiz”. Ama bu biraz onun kaygı düzeyini arttırdı. “Anne bak 15 dakika geçmesin” dedi. Aplikasyonu açtığımda ise hiç yabancılık çekmedi. Önce neler yapabileceğine baktı, sonra sevdiği şeylerin üstünde biraz durdu ve duyarak tekrar edebileceğini keşfetti. Çok heyecanlıydı gerçekten onun için.
Sizin kafanızda oluşan soru işaretleri var mı ?
Ben dijital medyanın çocukla olan ilişkisinin çok hassas bir konu olduğuna inanıyorum Özellikle de biz ebeveynlerin, anne babaların bu konuda eğitilmesi gerektiğini düşünüyorum. Ben mesela şunu bilmiyorum: Benim çocuğum 5 yaşında, acaba benim çocuğuma uygun içerikler nerede var ? Ben Apple Store’a girip oradan çocuk yazıp, child yazıp, play game yazıp herhangi bir şey indirmek ve çocuğumu buna maruz bırakmak istemiyorum. Dolayısıyla acaba bu alanda benim çocuğumun işine yarayacak, onun yaratıcılığını geliştirecek, onun algılarını daha çok açacak ya da belki de bazı yeteneklerini ortaya çıkaracak bir aplikasyonu nereden bulabilirim, bunu merak ediyorum. Yine 5 yaşındaki çocuğum için zaman sınırlaması ne olmalı ? Hala 15 dakika mı bunu merak ediyorum, ki eminim bunu Zeynep de merak ediyordur. Bunu biraz daha 30-35 dakikalara çıkarabilir miyiz? Çocuk ve dijital medya konusunun kimin alanına girdiğini çok merak ediyorum. Yani çocuk psikologları mı, çocuk psikiyatrları mı, çocuk nörologları mı, iletişim fakülteleri mi, medyacılar mı? Dünyada neler yapıldığını çok merak ediyorum. Çünkü bazı ülkeler bu konularda, Türkiye’den önde gidiyorlar. Acaba dünyada neler yapılıyor, ne gibi kontrol mekanizmaları çalışıyor ? Bütün bunları merak ediyorum. Sizin blogunuzda bunları bulmak isterim.