Youtube’da Reklam Mecrasına Dönüşen Çocukluk

YAZANİrem BAYER

“The Truman Show” kurmaca dünyanın şekillendirdiği gerçeği seyirci ile buluşturuyordu. Andrew Nicol tarafından kaleme alınan ve Peter Weir’in 1998 yılında yönettiği film vizyona girdiğinde, medya, reality show’lar ve gerçeklik algısı tartışmalarını gündeme getirmişti. Acaba günümüzde aynı tartışmayı YouTube üzerinden yapmak mümkün mü?

Filmin baş kahramanı Truman, 30 yıl boyunca haberi olmadan, bir reality show programının başrol oyuncusu olarak yaşıyordu hayatını. Bu hayatta gerçek olan tek şey Truman’ın kendisiydi. Truman’ın yaşadığı yer aslında bir set, annesi, eşi, arkadaşı bildiği herkes oyunculardan ibaretti. Doğduğu günden itibaren kullandığı ürünler birer ürün yerleştirmesi olarak günlük hayatına yerleştirilmişti. Reklamverenler için yaşanan ve her anı gözetlenen bir hayat…

20 yıl önce yapılmış bu film, günümüz YouTube ortamının çocuk kahramanlarını getiriyor akla. Özellikle son zamanlarda popülerlik kazanan ve Youtube’da hayatı ekranlara taşınan “Prenses Elif” bu örneklerden yalnızca biri. Henüz 5 yaşında olmasına rağmen Youtube’da 2 milyona yakın abonesi bulunan Elif’in videoları babası tarafından çekiliyor. Video içeriklerinde genelde annesi ile rekabet ettiği yarışmalara yer veriliyor. Bunun yanı sıra Elif’in gün içinde neler yaptığı, hangi oyunları oynadığı, neleri tükettiği veya neleri giydiği gibi içerik konuları da ön plana çıkıyor.

“ Burada tek amaç seyirciyi ekrana kilitlemek ”

Truman Show’da tek amaç aslında seyirciyi ekrana kilitlemek, yani şovu sürekli kılmaktı. Şovun yönetmeni Christof Truman’ın sanal yaşamını sürdürdüğü stüdyoyu tam bir ütopik alan olarak göstermek istiyor, bu şekilde seyirciyi ekrana uzun süre bağlamayı başarıyordu. Christof seyirciye dış dünyanın kötülüğünden, kirlenmişliğinden arınmış, mutlu ve huzurlu bir ütopya sunuyordu. Böyle düşününce belki de seyirciler Truman’ın hikayesinde aradıkları mutluluğu buluyorlardı.

“Sanal dünyada büyüyen Truman ve Elif”

 “Prenses Elif” kanalındaki videoları izlerken ister istemez Truman’ın yaşamı geliyor akla. Her ikisi de sanal dünyanın gerçekleri ile yaşıyor. Aradaki en önemli fark Truman sanal dünyada yaşadığını bilmezken, Elif sanal dünyada var olduğunu biliyor, anlıyor. Yaşadıkları yerler ise tamamen onlara göre düzenleniyor. İkisinin de yaşadığı ortam gerçeklikten uzak. Truman’ın yaşadığı yer ona göre oluşturulmuş bir set ortamı iken, Elif’in evi ise tamamen YouTube izleyicisi için düzenleniyor. Truman Show’un asıl önemi bugünkü dünyamız ile benzerliği. Bireyin nesneleşmesi, özel hayatın sınırlarının muğlaklaşması, gözetlenmesi ve başkası tarafından yönetilmesi. Bütün bunlar olurken hayatın içine reklam alınması.

“Gerçeklik yıkılarak gündelik yaşam metalaştırılıyor”

Örneğin; Truman her sabah işe giderken ikiz kardeşler Truman’ın yolunu kesiyor ve onu  kameraların geniş açıyla çekebildiği reklam panolarına itiyorlar. Bir gün eşinin çim biçme makinesi reklamı,  öbür gün kakao reklamı, Truman’ın arkadaşının içecek reklamı gibi. Elif de birçok videosunda markalardan gelen ürünleri izleyicileri ile paylaşıyor. Örneğin videolarında gelen ürünleri giyiyor, tüketiyor ve onlarla oynuyor. Annesi ile rekabet ettiği reklam videoları da en fazla paylaşılan içerikler arasında.

 

Filmde Cristof Truman’ın hayatını şovun devamı ve reklamların sürekliliği için yönetirken, Elif’in hayatını da ebeveynleri aynı amaçla yönetiyor. Videolarda sürekli olarak babası tarafından yönlendirilen bir Elif çıkıyor karşımıza. Devamlı direktiflerle sürdürülen bir hayat izleyicileri ile buluşuyor.

Prenses Elif kanalından başka hangi örnekler önümüze çıkıyor ?

Elif’in kanalına benzer pek çok örnek var. Youtube’da OyuncaX TV, Babishko Family Fun TV, Oyuncak Avı TV, Ali Baba Channel, Junior Park ve Oyuncak Oynuyorum kanalları gibi benzerleri yüzbinlerce kişi tarafından takip ediliyor. Bunun yanı sıra sadece Youtube değil, Instagram’da da çocuk fenomenler bir hayli yaygın. Çocuk yarışma programında yemek yemesiyle üne kavuşan Efe Koçyiğit, TuğçeEliz, Social Mom, Nisan Aktaş yoğun takipçi sayıları ile önde geliyorlar.

Bundan 20 yıl önce, günümüz sosyal medya ortamının Truman Show’u gerçek kılacağını tahmin etmek zordu belki. Yeni medya ortamı bireyler olarak hepimizin üzerinde kuvvetli bir gözetim ve denetim kuruyor. Truman Show’da medyanın gücü ortaya koyularak, kitle iletişim araçlarının insan üzerinde nasıl etkileri olabileceği tartışılıyordu. Şimdilerde hepimiz hayatlarımızı  Truman’ın gerçekliğinden şüphe duyduğu ve kurtulmak istediği gözetim altında geçen hayatına çevirmedik mi? Hem de bilerek ve isteyerek. Görünür olmak, takip edilmek, beğenilmek ve onaylanmak istiyoruz. Peki bunun aynısını çocukların rızası olmadan onlara dayatma hakkımız var mı? Filmin sonunda Truman kendi gerçeğini seçip yoluna devam etme şansı buluyordu, acaba Prensen Elif’in de böyle bir şansı olacak mı?

 

Leave A Comment