Oyunlaştırma ve Eğitim

YAZANSelinay Yüksel

TDK tarafından “Yetenek ve zekâ geliştirici, belli kuralları olan, iyi vakit geçirmeye yarayan eğlence” olarak tanımlanan oyun, herkes tarafından bilinse de oyunlaştırma kavramı için aynı durum söz konusu değil. Peki nedir oyunlaştırma? Eğitimde nasıl kullanılır? Motivasyonu ve başarıyı artırır mı?

Oyunlaştırma, son on yıl içerisinde popülerleşmiş ve uzmanlar tarafından “Oyundaki düşünce biçiminin ve oyun kurallarının, kullanıcıların ilgisini çekmek ve sorun çözmek amacıyla kullanılması” şeklinde tanımlanan bir kavram. Yani kısaca, oyun mekaniğini oyun dışı alanlara yerleştirmek gibi görülebilir. Bu durum, karşımıza ekonomi, reklam, sanayi ve eğitim gibi alanlarda çıkabilir. Dijital Medya ve Çocuk olarak bizi yakından ilgilendiren konu, elbette eğitim.

Oyunlaştırılan Eğitim

Eğitimde oyunlaştırmanın amacı, oyun mekanikleri aracılığıyla kişilerin eğlenerek içeriğe bağlanmasını ve böylece daha çok çalışmak ya da yeni bir şeyler öğrenmek gibi davranışlara adapte olmasını sağlamak. Z kuşağının teknolojinin içine doğmuş olması sebebiyle, geleneksel öğrenme süreçlerine etkin katılım göstermeye yanaşmadığı biliniyor; çünkü onlar için akıllı telefonlara ve tabletlere bakmak, defter ve kitaba bakmaktan daha cezbedici. İşte bu noktada eğitim ve oyunlaştırma birbirine bağlanıyor. Bu bağlantı; rozet verme, puanlama, lider panosu hazırlama, ödüllendirme, hatta kupa verme şeklinde tasarlanan yapının, sınıf ortamına aktarılmasıyla sağlanabiliyor. Bu sayede, öğrenciler kendileriyle yarışıp birbirlerine yardım edebiliyorlar. Dikkatli bir şekilde düzenlenen oyunlaştırma süreci, derse yönelik ilgiyi artırabiliyor.

Doğru Rehberliğin Önemi

Konuyla ilgili görüşlerini aldığımız İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dijital Oyun Tasarımı Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Nuri Kara şunları söylüyor: “Sınıf ortamında gerçekleştirilen oyunlaştırmada öğretmenin yönlendirmesi oldukça önemlidir. Öğretmen, öğrencilere bireysel olarak ‘Sen kazanmalısın’ demek yerine, gruplar halinde rehberlik etmelidir. Bu sayede hırs değil yardımlaşma pekişir. Yani doğru oyunlaştırma için doğru rehberlik öne çıkar.”

Doğru rehberlik dışında, oyunlaştırma ve eğitim kavramları arasında bağlantı kurarken dikkat edilmesi gereken başka noktalar da var. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

Oyunlaştırılacak eğitim içeriği ilgi çekici ve etkileşimli olmalı.
Eğitim faaliyetleri, öğrenme hedeflerine göre uyarlanmalı.
Öğrenme etkinlikleri, başarısız bir girişim durumunda öğrencilerin tekrar etmeleri için tasarlanmalı.
Öğrenme etkinlikleri gerçekleştirilebilir olmalı.
Etkinlikler, öğrencilerin potansiyellerine ve beceri düzeylerine göre uyarlanmalı.
Öğrencilerde farklı beceriler geliştirmek için, hedeflere çeşitli yollardan ulaşılabilmeli.

Özetlemek gerekirse, genişleyen dijital oyun sektörü ve bu sektöre karşı sürekli artan bir ilginin olması, eğitim ve oyunlaştırmayı gitgide birleştiriyor. Oyunlaştırmanın bir öğrenme yöntemi değil, eğitim sürecinde öğrenmeyi daha çekici hale getirmeyi amaçlayan bir yaklaşım olduğu unutulmamalı. Oyunlaştırılan içerik yüksek nitelikli değilse bu yaklaşım onu çok fazla değiştiremez. Fakat yukarıdaki maddeler göz önünde bulundurulursa öğrenme sürecinde bir fark yaratılabilir. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki oyunlaştırma, öğrenenleri daha fazla çalışmaya yönelten güdüyü harekete geçiriyor, yarışma içgüdüsünü tetikleyerek öğrenenlerin üretken davranışlar göstermelerine yardımcı oluyor, aynı zamanda onları, üretken olmayan davranışlarını indirgemeye teşvik ediyor. Oyunlaştırma, kazanmak için işbirliği yapmayı gerektirdiği için, sadece bireysel yarışma güdüsünü değil, ortaklaşa çalışmaları da destekliyor. Eğitsel içeriklerde her geçen gün daha fazla yer edinen oyunlaştırma kavramı, yakın gelecekte eğitimin vazgeçilmez bir parçası olacağa benziyor.

Oyunlaştırma hakkında örnek görmek için “İnternot Olmaya Var Mısın?” Projesi içinde yer alan “İnterland” oyunlarına bakılabilir. Detaylı bilgiyi aşağıdaki linkten alabilirsiniz.