Çevrimiçi Ortamda Güvenilir Bilgiye Erişmek için Beş Strateji
YAZANBegüm Berber
Çocukları dijital dünyanın risklerinden korumanın en önemli yolu, onları dijital dünyaya hazırlamak ve dijital yurttaşlık yetenekleriyle donatmak. Bu yeteneklerden biri de, çevrimiçi ortamda doğruyu yanlıştan ayırt edebilme becerisi.
Sanal ortamda her an, birçok bilgi yayılıyor. Bu bilgilerin doğru olup olmadığını ilk bakışta anlayıvermek genellikle zor gözükür. Herkes, inandırıcı görünen bir içeriği çevrimiçi olarak oluşturabilir ve yayabilir. İnsanlar bir içeriği paylaştıklarında, bunun doğru olduğunu düşünüp yanlış bilgilendirme yapabilirler. Bazı insanlar ise bilerek yanlış ve yanıltıcı bilgi paylaşımı yaparlar. Bu yüzden ebeveynler, internetteki bilgileri değerlendirirken, çocuklarına bu bilgilerin doğruluğunu araştırma yaparak görmelerini öğütlemeliler. Çocuğunuzun yanlış ve yanıltıcı bilgiler öğrenmesini önlemek için, Media Smart ve Elections Canada adlı oluşumların geliştirdiği, güvenilir bilgi edinmenin beş stratejisini anlatıp çevrimiçi içerikleri onunla birlikte gözden geçirebilirsiniz.
İşte dijital dünyada neyin doğru, neyin yanlış olduğunu anlamanıza yardımcı olacak beş yöntem:
- Özgün kaynağı bulun
Çevrimiçi ortamda gördüğünüz haberlerin pek çoğu, sosyal medya üzerinden paylaşılıyor. Bir haberin ne denli güvenilir olduğuna karar verebilmeniz için, haberin ilk yayıldığı özgün kaynağı tespit etmeniz önemli.
- Kaynağı doğrulayın
Bulduğunuz kaynak ne ölçüde güvenilir? Başka insanların ya da grupların o kaynağı güvenilir bulup bulmadıklarını görmek için, çevrimiçi ortamda bir araştırma yapın.
- Diğer bilgileri kontrol edin
Sadece bir tek kaynağa bel bağlamayın. Aynı haberin, başka kanallar ve oluşumlarca nasıl ele alınmakta olduğunu gözden geçirin.
- Haber teyit eden kaynaklara göz atın
Bütün bu işleri tek başınıza yapmanız gerekmiyor. Haber ve bilgi doğrulama sorumluluğunu üstlenen oluşumlara göz atarak ilgilendiğiniz haberin teyit edilip edilmediğine bakın (Türkiye için teyit.org ve Doğruluk Payı gibi siteleri öneriyoruz).
- Güvendiğiniz yerlere dönüp bakın
Bazı kaynaklar size, güvenmeniz için bir neden sunar. Böyle kaynaklar, belirli bir konuda söz sahibi sayılabilir ya da verdikleri haberlerin doğruluğu konusunda iyi bir sicile sahip olabilir. Emin değilseniz bir de buralara bakın.
Çocuğunuzu, gerçek olmayacak kadar iyi görünen haberler için, internet ve sosyal medya üzerinden araştırma yapmaya yönlendirin. Öğrendiği stratejileri kullanarak içeriğin gerçek olup olmadığını doğrulamasını sağlayın. Bu sayede çocuğunuz, çevrimiçi bilgiler hakkında eleştirel düşünmeyi öğrenir, siyasî konularda bilgi edinmenin önemini kavrar, çevrimiçi bilgileri doğrulama konusunda beceriler kazanır ve bu becerileri uygulamaya dökebilir.
Kaynak:
