Dijital Dünyada da Nezaketi Elden Bırakmayalım
YAZANSeher Bakır
“Nezaket nedir?” sorusuna, “Başkalarına karşı kaba davranmama, ince ve nazik olma” olarak yanıt verilebilir. Günlük hayatımızdan örnekler vermek gerekirse: Karşımızdaki kişi ile bağırmadan konuşmak, aynı fikirde olmasak bile karşımızdakini dinlemek, saygı göstermek, küfür etmemek, alay etmemek, aşağılamamak gibi davranışlar sıralanabilir. Gerek günlük yüz yüze iletişimde gerekse dijital dünyada da özellikle sosyal medya mecralarında nezaketin korunması, çocuklarımızın güvenli ve onurlu geleceklerinin inşasında önemli yer tutuyor.
Sosyal sitelerde kişiler, hem kendi paylaşımları hem de başkalarının paylaşımları üzerinden tartışma ya da gerilim yaratacak durumlara müdahil olabiliyorlar. Bu durum nihayetinde kişilerarası karşılıklı olumsuz duyguların açığa çıkmasına yol açabiliyor. Çoğu zaman sosyal mecralardaki paylaşımlar, kişilerin birbirini algılamasında, tanımlamasında ve değer yargısı geliştirmesinde temel bir referans kaynağı olup, kişilerarası ilişkilerin biçimlenmesinde önemli bir rol oynuyor. Sosyal paylaşım ağları, politik dışavurum ve tartışmalar için gittikçe daha önemli alanlara dönüştüğü ölçüde nezaket dışılığa, gerilime, çatışmaya ya da kutuplaşmaya dair endişeleri daha güçlü hale getirebiliyor (Ünal,2018).
Bu doğrultuda yapılan araştırmalarda, dijital dünyada nezaketin azaldığına işaret eden sonuçlar gözlemleniyor. Bu araştırmalardan biri de Microsoft şirketi tarafından gerçekleştirilen “Dijital Nezaket Araştırması” (Digital Civility Index/DCI). Microsoft Firması, nezaket kurallarının Dijital Dünyada yer bulmasını amaçlayan bu çalışmayı 4 yıldır gerçekleştiriyor. Dijital Medya ve Çocuk olarak, bu araştırmanın 2020 sonuçlarını inceledik.
Güvenli internet için 4 altın kural
Microsoft, 4 yıldır yaptığı bu araştırma ile Güvenli İnternet Günü’nde (5 Şubat) dünyanın dört bir yanındaki insanları “dijital nezaketi benimsemeye ve online ortamda birbirlerine saygılı davranmaya” davet ediyor. Firma, güvenli internet kullanımı için empati kurmak, farklılıkları kabullenmek, fikir ayrılığında düşünerek hareket etmek ve tehdit durumunda yardım istemek olarak adlandırdıkları 4 altın kuralı benimsetmek amacıyla her yıl bu yönde uluslararası bir anket yürütüyor.
Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 25 ülkede gerçekleştirilen bu araştırma, İnternet kullanımı konusunda kullanıcıların yaşadığı riskler, tehditler, etkileşimler ve saldırgan davranışlar konularında bilgiler sunuyor.
Araştırmaya Konu Ülkelerdeki Nezaket Durumu
25 ülke baz alınarak hazırlanan “Microsoft Dijital Nezaket Araştırması”nda değerlendirmeye alınan ülkeler belli bir puanlama sistemiyle dijital nezaket açısından sıralanıyor.
Her ülkeden yetişkin ve gençlerden oluşan 500 kişinin katıldığı araştırmada kullanıcıların karşılaştıkları risklerin çeşidine ve sıklığına göre puanlama yapılıyor. Yüksek skor, nezaketin azalması anlamına geliyor.
Araştırmanın yapıldığı 25 ülke arasında ortalama skor %70 olarak görülüyor. İnternet kullanımında en nazik ilk 3 ülke İngiltere, Hollanda ve Almanya olurken; son üç ülke Kolombiya, Peru ve Güney Afrika olarak sıralanıyor.
En Düşük Skora Sahip 5 Ülke
- İngiltere %52
- Hollanda %56
- Almanya %58
- Malezya %59
- ABD %60
En Yüksek Skora Sahip 5 Ülke
- Vietnam %78
- Rusya %79
- Kolombiya %80
- Peru %81
- Güney Afrika %83
Türkiye’de dijital nezaket durumu
Rapora göre, online nezaketsizlikte Türkiye, bir önceki yıla göre 2 puan yükselerek %73 ile 25 ülke arasında 16. sırada yer aldı. Bu orana bakıldığında, Türkiye’de dijital nezaketin azaldığını görmek mümkün. Araştırmaya göre Türkiye’de online tehditlerin yaşandığı yer sosyal medya siteleri ve bu sitelerde nezaketsizlik olarak değerlendirilen tehditler tek bir nedene bağlanmıyor. Katılımcılara göre bu nezaketsizlikler: % 39 ile politik söylem, %34 cinsel kimlik, % 34 cinsel yönelim, % 32 dini söylem ve %29 dış görünüş şeklinde görülüyor.
En Fazla ‘Y’ kuşağı tehdit altında
Y kuşağı olarak bilinen 1980 ile 1999 yılları arasında doğan internet kullanıcıları, Türkiye’de online tehdit / siber zorbalık ile ilgili en fazla mağdur edilen kitle olarak belirlendi. Yine bu rapora göre; online tehdidi en çok yakından tanıdığı kişilerden alıyorlar.
Türkiye de kişisel itibar dijital dünyada tehdit altında
Yine bu araştırmaya göre; online tehditler arasında en rahatsız edici olanı, geçen yıla göre 23 puan artışla %82 oranında “kişisel itibarın zedelenmesi”. Bunu, %82 ile mesleki itibar kaybı, yine %80 ile kadın-erkek ayrımcılığı, %74 ile siber zorbalık ve %68 ile ayrımcılık söylemi takip ediyor. Gençler, riskler karşısında yardım bulma konusunda yetişkinlerden daha etkili yollar izliyor. Genç kızlar, kendilerini genç erkeklere göre tehditlere daha açık hissederken; genel olarak gençlerin %54’ü, ailelerinin onlar hakkında sosyal medyada paylaşım yapmasından rahatsızlık duyuyor. Gençler, en iyi rol modellerinin aileleri ve öğretmenleri olduğunu söylüyor.
Kaynakça
Ünal, Serdar. (2018) Genç Nesilde Ötekileştirmenin Dijital Yüzü: Nezaket Dışı Siyasal Değer Yüklü Paylaşımlar ve Kutuplaşma. OPUS -© Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi , 8( 15), 1812- 1866.
Yalçın, Funda. “Microsoft, Dijital Nezaket Araştırma Sonuçlarını açıkladı.” Finetech. Web. 19 Şubat 2020
