Söz Çocuklarda

YAZANSelinay Yüksel

Dijital Medya ve Çocuk ekibi olarak, içinde bulunduğumuz pandemi günlerinde çocuklarla konuştuk. Buradaki öncelikli amacımız ise koronavirüs nedeniyle hayatlarında büyük bir değişiklik olan çocuklara doğrudan söz vererek; onları ilgilendiren konular hakkındaki düşüncelerini öğrenmekti.

14 çocukla çevrimiçi ortamda devam eden derslerini, özellikle bu dönemde ekran sürelerinde olan artışa ailelerinin tepkilerini, ders dışında kalan zamanlarını nasıl değerlendirdiklerini ve dijital medyayı daha çok ne için kullandıklarını sorduk.

Çocukların yarısı, derslerin çevrimiçi devam etmesini bir “kolaylık” ve “rahatlık” olarak nitelendirirken; diğer yarısı, bu durumdan memnun olmadığını ve bilgisayardan ders yapmanın “garip” olduğunu kaydetti. Nasıl vakit geçirdiklerini sorduğumuzda ise öne çıkan başlıca cevap; video izlemek ve oyun oynamak oldu. Konuştuğumuz çocuklar, evde kalınan bu sürede en fazla Brawl Stars, Fortnite ve Minecraft oynadıklarını belirtti. Çocuklar ayrıca, bu süre içerisinde teknolojiyle geçirdikleri zamanı programladıklarını ve ailelerinin süre kısıtlamasında esnek davrandıklarını söyledi. CNN International’da çıkan haber de bu durumu destekler nitelikte. Söz konusu haberde, Seattle Çocuk Araştırmaları Enstitüsü’nden Çocuk Sağlığı Davranış ve Gelişim Merkezi Direktörü Dr. Dimitri Christakis, ebeveynlerin evde kalınan bu dönemde çocuklarının artan ekran süresi nedeniyle kendilerini suçlu hissetmemeleri gerektiğini söyledi. Esnekliği onaylayan Dr. Christakis, Amerikan Pediatri Akademisi’ni (AAP) işaret etti. AAP, ekran süresinde hala sınırlar belirlenmesi gerektiğini söylese de okul için kullanımın ve eğlence için kullanımın ayrılması gerektiğini vurguluyor.

Aileleri rahatlatabilecek bir başka haber ise UNICEF’ten: UNICEF ailelere, pandemi şartlarında normalliği hissetmeye yardımcı olan ekranların ve buralarda geçirilen sürelerin yeniden düşünülmesini önerdi. UNICEF tarafından yayınlanan yazının devamında şu ifadeler yer aldı: “130’dan fazla ülke COVID-19 salgını nedeniyle evde kalındığından, aileler interneti çocukların öğrenme, oyun oynama, eğlence ve sosyal etkileşime erişimi için kritik bir araç olarak tanımalı; çünkü bu sürede çocukların, dijital alanda zaman geçirmekten kazanacakları çok şey olabilir”.

Şimdi, “Çocukların da söz hakkı var” diyerek sözü onlara bırakıyoruz:

Öykü, 11 yaş, 5.sınıf, İstanbul

“Okula gitmek daha iyiydi çünkü sosyalleşebiliyorduk, gündemden konuşabiliyorduk, koşabiliyorduk, gezilere gidebiliyorduk; ama şimdi evdeyiz ve benim içimde kapana kısılmışım gibi bir his var. Arkadaşlarımı da göremiyorum. Bunlar benim için mutsuzluk verici şeyler. Ayrıca online derslerde 40 dakika sınırı olduğu için bir dakika bile aksayamıyor. Bu yüzden, kendi aramızda hiç sohbet edemiyoruz sınıftaki gibi hatta bazen ders bile yarıda kalıyor. Onun için ben, okuldaki derslerin daha iyi olduğunu düşünüyorum.

Haftanın başında kendime bir program yapıyorum. Zaten günün yarısı derslerle ve ödevlerle geçiyor. Kalan saatlerde de ailemle vakit geçiriyorum; annemle yeni yemekler yapıyoruz, kutu oyunları oynuyoruz, birlikte televizyon izliyoruz. Yani, çok fazla telefon veya bilgisayar kullanmadığım için annemden ve babamdan olumsuz bir tepki almıyorum. Kullandığım zaman da Netflix’ten iki tane dizi izliyorum: Stranger Things ve Talihsiz Serüvenler Dizisi. Bir de atları çok sevdiğim için telefondan at videosu izliyorum.”

Utku, 11 yaş, 5.sınıf, İstanbul

“Televizyondan veya bilgisayardan ders yapmak güzel değil. Ya donuyor ya da beni dışarı atıyor. Ödevlerimi yapmakta da zorluk çekiyorum çünkü ödevimi yapacağım site açılmıyor. Arkadaşlarıma sordum, bazısının açılıyormuş bazısının açılmıyormuş. Şimdiye kadar ödevlerim eksik. Her gün okul var ama bunun dışında da kendime bir program yaptım. 2 gün ders çalışıyorum, 2 gün tatil yapıyorum. 2 gün tatilken sabahtan akşama kadar telefon kullanıyorum. Annem çok kızıyor ama ne yapayım, sıkılıyorum. Zaten kötü şeyler de yapmıyorum. YouTube’ta oyun videoları izliyorum. Bir de TikTok var, orada her şeyi izliyorum. Video izlemek dışında da Roblox veya Brawl Stars oynuyorum.”

Sera, 13 yaş, 8.sınıf, İstanbul

“Bence online eğitim okullardan daha iyi çünkü geç kalkıyorum ve ders saati daha az; ama evimizdeki internet yüzünden bazen derslere giremiyorum. Yine de bence, online eğitim daha güzel. Evde olduğum için telefonu daha fazla kullanıyorum ama annem babam kızmıyor çünkü zaman geçirecek başka bir şeyim yok. En çok vakit geçirdiğim uygulamalar: Instagram, Whatsapp ve TikTok. Bazen de Netflix’ten dizi izliyorum.”

Mara, 13 yaş, 8.sınıf, İstanbul

“Online eğitim daha mantıklı çünkü öğrenciler için daha iyi. Erken uyanmak zorunda kalmıyoruz. İnternet sorunu arada bir yaşıyorum, çekmiyor ama bence normal çünkü bütün dünya internet kullanıyor maalesef. Bu sürede tablet ve telefon kullanımımı kendim ayarlıyorum. Annem ve babam genel olarak kızmıyor ama bazen uyarıyorlar. En çok tabii ki TikTok ve Instagram’ı kullanıyorum; arada bir film izliyorum. Hiç oyun oynamıyorum.”

Kaan, 12 yaş, 7.sınıf, İzmir

“Okula gitmek daha iyiydi çünkü okulda hem eğleniyordum hem öğreniyordum. Mesela teneffüslerde şakalaşıyorduk, eğlenceli oluyordu; ama şimdi sadece tablete bakıp bakıp kimseyi görmeden ders dinlemek zorundayım.  Okul bağlantımda genel olarak sorun olmuyor, bazen donuyor, onun dışında güzel. Derslerden kalan zamanımı annemle planladık. Zaten dersim sabah 9.00’da başlıyor, 15.00’te bitiyor. 17.30’a kadar hem ödev yapıyorum hem de tablette zaman geçiriyorum. Sonra, online basket antrenmanım başlıyor. Tableti en rahat kullandığım zaman, akşam 20.00-22.00 arası. Bu saatlerde arkadaşlarımla birbirmize bağlanıyoruz, telefonda konuşuyoruz; tabletten de Minecraft ya da Fortnite oynuyoruz. Bir de kendime bir YouTube kanalı açtım, oraya oyun videoları yüklüyorum. Annem, akşam olan serbest zamanıma kızmıyor ama gün içinde tableti ders dışında elime almamı çok istemiyor.

Haftasonu dersim olmadığı için daha fazla zamanım kalıyor. O süreyi de annem ve babamla oyun oynayarak ya da film izleyerek geçiriyorum.”

Lida, 13 yaş, 8.sınıf, İstanbul

“Ben online eğitimi normal okula tercih ederim çünkü daha rahat. Mesela, yollarda ve trafikte zaman kaybetmiyoruz. Evde derslerime girmek için internete bağlanmada hiç sorun çekmiyorum. Yani, evde 3 kişiyiz ama yine de internetimiz gayet iyi. Dersler dışında çok fazla internette zaman geçirmemeye çalışıyorum ama yine de bir kısıtlamam yok. Kullandığım zamanlar ise Netflix’ten dizi izliyorum ve TikTok’a bakıyorum.”

Elif, 6.5 yaş, 1.sınıf, İstanbul

“Televizyondan ders izliyorum ama hiç memnun değilim çünkü çok hızlı geçiyor, yetişemiyorum. Ben okulda derslerimi daha iyi yapabiliyordum. Keşke yine okula gitsem.

Telefon kullanmam 1 saati geçmiyor. Annem babam kötü bir şey görürsem değiştiriyor. Onlar telefona Mental-Up yüklediler, onu oynuyorum bazen ama evde hiç sıkılmıyorum çünkü kardeşim var.”

Asya, 8.5 yaş, 2. sınıf, İstanbul

“Evde olduğum için mutluyum ama arkadaşlarımla oyun oynayamadığım için mutsuzum. Bilgisayardan ders yapmak, daha çok uyuyabildiğim için zevkli ama bazen ders donuyor. Yani öğretmeni göremiyorum, evde ses de oluyor bazen. Derste parmak kaldırmaktan hoşlanmıyorum bilgisayarda. Ablamla da aynı bilgisayarı kullandığımız için bazen kavga ediyoruz, o yüzden arkadaşlarımı özledim.

Ödevlerimi tabletten yaptığım için her zaman kullanıyorum. Çizgi film izliyorum, YouTube’tan bir şeyler bakarken kullanıyorum. Bazen, arkadaşlarımla oyun oynarken kullanıyorum. Minecraft oynuyorum, Starwars oynuyorum. Subway Surfers var bir de. Scratch’e biraz bakabildim ama pek benlik değil. Futbolla ilgili oyunlar var onları seviyorum. Eğer yatmadan önce tablette zaman geçirirsem annem kızıyor.”

Kerem, 11 yaş, 5.sınıf, İstanbul

“Ben, online eğitimi daha çok sevdim; bana daha iyi hissettiriyor. Zaten derslerime katılmada da bir sorun yaşamıyorum. Derslerden kalan sürede istediğim gibi vakit geçirebiliyorum çünkü kendi sorumluluklarımı biliyorum. O yüzden, annem ve babam karışmıyor.

Telefonu ve tableti en çok oyun oynamak için kullanıyorum. Brawl Stars ve Pubg favori oyunlarım.”

Eda, 12 yaş, 6.sınıf, İstanbul

“Bilgisayardan derslere girmek bana garip hissettiriyor ve bazen internet bağlantısından dolayı derslere girmekte sorun yaşayabiliyorum. Derslerden kalan zamanımı genelde resim çizerek ve arkadaşlarımla görüntülü konuşarak harcıyorum. Bilgisayar ve tableti ödevlerimi yapmak için ve dizi izlemek için kullanıyorum. Genelde pek oyun oynamıyorum; oyun oynamak yerine daha çok Netflix ve Instagram’da zamanımı geçiriyorum. Geçirdiğim bu süre çok olmadığından, ailem genelde bana çok karışmıyor.”

Ali, 7 yaş, 1.sınıf, İstanbul

“Online eğitimde bazen eğleniyoruz bazen sıkılıyoruz. Ama bence okula gitmek daha güzeldi. İlk başta da internette problem vardı, beni atıyordu ama şimdi sorun olmuyor. Derslerim bitince sıkılmamak için evde futbol oynuyorum ya da tablet telefon ve PlayStation’da zaman geçiriyorum. En çok Brawl Stars, Fortnite, PES 2019, Beyblade ve Destny 2 oynuyorum. Annem ve babam, bana bunlarda zaman geçirirken kızmıyor. Yani, ödev dışında bilgisayar tablet ve PlayStation’ı istediğim zaman kullanıyorum.”

Erva, 15 yaş, 9.sınıf, İstanbul

Online eğitim bana birazcık garip hissettiriyor alışık olmadığım için. Derslere de pek düzenli bir şekilde girmiyorum zaten. Genellikle ödevleri son güne bırakıyorum. Evde olduğum için dijital medyayı eskisine göre daha çok kullanıyorum. Takip ettiğim müzik gruplarının videoları izliyorum ya da oyun oynayacaksam Sims oynuyorum. Bunları yapmak için belirli bir saat aralığım yok, canım istediğinde giriyorum. Annem bu duruma bazen söyleniyor.

Deren, 12 yaş, 7.sınıf, Yalova

Bilgisayardan derslere girmek bana daha zevkli geliyor. Derslerime katılımda herhangi bir sorun yaşamıyorum. Derslerimden sonra kalan zamanımı kutu oyunu oynayarak ve spor yaparak geçiriyorum. Bilgisayar ve tableti online dersler için kullanıyorum. Yani teknolojiyle çok zaman geçirmediğimden herhangi bir kısıtlamam yok.

Ecren, 14 yaş, 8.sınıf, Yalova

Benderslere katılmakta sorun yaşamıyorum ve bilgisayardan derse girerken kendimi rahat hissediyorum. Derslerden kalan zamanımı kitap okuyarak ve telefonla ilgilenerek geçiriyorum. Telefonu, derse girmek ve müzik dinlemek için kullanıyorum; ama belirli bir zaman aralığım yok, bu düzensizlik de annemi ve babamı rahatsız ediyor.

Kaynakça

Byrne, D. K. (2020, April 7). Rethinking screen-time in the time of COVID-19. UNICEF

Pomrenze, L. J. (2020, April 21). Coronavirus forces parents to change screen time plans. CNN International: