Çevrimiçi Nezaket Kuralları: Netiket

Online eğitimin temel haline geldiği bu dönemde çocuklarımız nezaket kurallarını ne kadar biliyor? Bir ebeveyn olarak çocuklarımıza sosyal nezaketi öğrettiğimiz kadar yeni bir kavram olarak hayatımda girmiş olan “netiket” yani online sosyal kodlarımızı da öğretmek gerekiyor. Bu sayede çocukların internetteki görgü kurallarına uygun davranması aşılanıyor. Gerek internetteki sosyal yaşantılarında, gerek online eğitim sürecinde doğru bir etiket yaratımı çocukların online iletişiminde büyük önem taşıyor.

Ebeveynlere burada düşen görev ise online eğitimin bu yönünü yani bir kullanıcı olarak çocuklarının kendi etiketlerini oluşturdukları süreci takip ediyor olması ve doğru bir etiket için gereken bilgileri çocuklarıyla paylaşması gerekiyor.

Etiket temel anlamıyla sosyal kodları temsil ediyor. Netiket ise internet ve etiket kelimelerinin birleşimiyle bizlerin internetteki görgü kurallarını yansıtıyor. (Kozík & Slivová, 2014, p. 67) Nasıl sosyal yaşantımızın her alanında belirli sosyal kurallar içinde yaşıyorsak sanal dünyalar da da bu görgü kurallarına uygun yaşamayı hatırlamamız gerekiyor.

Netiket önerileri (Upendram & Baxter, 2020):

-Çevrimiçi platformda yazılan her açıklama, paylaşılan her fotoğraf sonsuza kadar var olabilir. Bu nedenle, gelecekte pişmanlığa neden olabilecek hiçbir şeyi yayınlamamamız gerekiyor.

-Çevrimiçi platformlardaki profiller ve paylaşımlar yine o kişiyi temsil ediyor. Profesyonel ya da özel yaşantıda temas edilen herkes bu platformlardan yola çıkarak birey hakkında fikir yürütebiliyor. Bu nedenle yapılan paylaşımlar aceleye getirilmemesi, tasarlanması gerekiyor.

-Noktalama işaretleri ve dil bilgisinin düzgün kullanımı olumlu bir dijital imaj yaratmak için önem taşıyor. Yine de tıpkı yüz yüze ilişkilerde olduğu gibi, çevrimiçi platformlarda da bulunulan ortamı incelemek ve grubun diğer üyeleri tarafından kabul edilen normlara uymak gerekiyor. Örneğin dijital yerliler olarak adlandırılan gençler mesajlaşmalarda cümlenin sonuna nokta konulmasını bir gerginlik işareti olarak algılayabiliyorlar. Öte yandan belirli mevkilerde noktalama işaretleri kullanmamak büyük bir ayıp kabul ediliyor.

– Birine agresif çıkışta bulunmak, kavga etmek için çevrimiçi platformlardaki herkese açık alanlar kullanılmaması gerekiyor.

– Bir başkasını aşağılayıcı, rencide edici ifadelerden kaçınılması gerekiyor.


– Kişisel bilgiler ve özel hayatın detayları bu platformlardan duyurulması sağlıklı olmuyor.

– Paylaşılan bir içeriğin doğru olduğundan emin olunmalı, şüpheli içerikler paylaşılmaması önem taşıyor.

– Emoji kullanıp kullanmama kararını vermek için iletişim kurulacak kişiyle ilişkinin resmi ya da gayri resmi olması temel kıstas olması önem taşıyor. Profesyonel yazışmalarda emoji kullanılmaması gerekiyor.

– Sosyal medya mecralarında çok sayıda özçekim ya da farklı fotoğraf veya içerik peş peşe paylaşmayarak, belirli zaman aralıklarında paylaşım yapılması gerekiyor. Çok sık paylaşım yapan bir sosyal medya hesabı, takipçiler tarafından sessize alınabiliyor ya da takipten vazgeçilebiliyor. (Bilindiği gibi çocukların sosyal medyaya katılabilmesi için 13 ve üzeri yaşta olmaları gerekiyor.)

-Yapılan her paylaşım üzerinde düşünülerek, planlanarak ve belirli bir amaca hizmet etmesi amaçlanarak yapılması gerekiyor. Bu amaçlar, iyi bir imaj yaratmak, başarılı görünmek, arkadaş çevresinde popülarite kazanmak, tanınmak ve buna benzer şeyler olabiliyor. “Dışarıda yağmur yağıyor”, “Çok sıkıldım” gibi gereksiz paylaşımlardan kaçınılması gerekiyor.

-Sosyal medya mecralarında paylaşılan fotoğraflar bireyin karakteri, özel yaşantısı, kültürel ve sosyal sermayesi hakkında bir fikir oluşmasını sağlıyor. Bu nedenle söz konusu fotoğraflarda özel bilgilerin ifşa edilmemesi, yapmacık pozlardan kaçınılması, mahrem olarak değerlendirilebilecek görsellere yer verilmemesi, fotoğraf arka planına dikkat edilmesi gerekiyor.

-Whatsapp ve benzeri anlık mesaj uygulamalarını kullanırken uygun saat dilimini seçmek önem taşıyor. Çok acil bir konu olmadıkça profesyonel çevreye ancak iş saatleri çerçevesinde buradan ulaşılması gerekiyor. (Aynı zamanda unutulmamalıdır ki WhatsApp kullanım yaşı 16dır.)

– Çok üyeli Whatsapp ve mail gruplarında birebir sohbetlerden ve mesajlardan kaçınılmalı, bu tür iletişimler için özelden direkt muhataba yazılması gerekiyor.

-Whatsapp ve benzeri anlık mesajlaşma uygulamalarında yazılan bir mesaj ya da paylaşılan bir fotoğrafın paylaşılan kişi tarafından kayıt altına alınabileceği unutulmaması gerekiyor.

KAYNAKÇA

• Kozík, T. š., & Slivová, J. (2014). Netiquette in Electronic Communication. International Journal of Engineering Pedagogy (IJEP)4(3), 67. https://doi.org/10.3991/ijep.v4i3.3570

• Upendram, S. U., & Baxter, I. B. (2020, August). Netiquette: Responsible Behavior Guidelines for the Internet. https://www.researchgate.net/publication/ 343384224_Netiquette_Responsible_Behavior_Guidelines_for_the_Internet

• JAMIAI, A. (2019). The Role of Netiquettes in Establishing Relationships in Virtual Learning Communities. International Journal of Language and Literary Studies1(2), 46– 59. https://doi.org/10.36892/ijlls.v1i2.29

Leave A Comment