Artan Ekran Süresine Rağmen Obezite ile Başetmek Mümkün

Teknolojinin gelişmesi ve pandemi ile birlikte günlük rutinlerimiz gibi beslenme faaliyetlerimiz de değişiyor. Özellikle çocukların ekran başında geçirdikleri sürenin artmasıyla beraber beslenme alışkanlıkları da daha çok ekran karşısında gerçekleşiyor. Peki ekran süreleri beslenme alışkanlıklarını nasıl etkiliyor? Dijital Medya ve Çocuk sizin için  Sağlık Sosyolojisi Profesörü Steven Gortmaker’ın Harvard Gazetesi’ne verdiği röportajı ve Loughborough Üniversitesi Spor, Egzersiz ve Sağlık Bilimleri öğretim üyesi Dr. Emma Haycraft’ın araştırmasını mercek altına alıyor.

Loughborough Üniversitesi Spor, Egzersiz ve Sağlık Bilimleri öğretim üyesi Dr. Emma Haycraft’ın önderliğinde yürütülen araştırma sağlıksız yiyecekler ve ekran süresi ilişkisini inceliyor. 2018’de yapılan bu araştırmaya göre, dijital ekran çocukları sağlıklı gıdalardansa abur cubur tüketmeye itiyor. Dr Haycraft ebeveynlere çocuklara erken yaşta sebze-meyve tükettirmeyi şiddetle tavsiye ediyor.

İngiliz Kalp Sağlığı Kurumu’nda görevli Dr Natalie Pearson’un Çocuklarda Ekran Zamanı ve Yeme Davranışlarının Kümelenmesi ve İlişkilendirilmesi başlıklı çalışması da Haycraft’ın araştırmasını destekliyor.

Teknoloji gelişimiyle genç insanların devamlı ekran kullanımı aynı doğrultuda ilerliyor. Bu araştırmada çarpıcı bir sonuç karşımıza çıkıyor. 3-4 yaş aralığındaki çocukların haftada ortalama 15 saat, 5-7 yaş grubunun ise 13 saat televizyon izlediği görülüyor. Konu internet kullanımına geldiğinde ise, 5 yaş üstü çocukların %30’unun kişisel tablete sahip oldukları saptanıyor.

Küçük çocuklarda ekran zamanı ve sağlıksız beslenme davranışları oldukça yaygın olduğu ve sıklıkla birlikte gerçekleştiği gözlemleniyor. Bu araştırmada 126 çocuk ve ebeveynlerin ekran kullanımı sırasındaki atıştırma alışkanlıkları sorgulanıyor. Ekran zamanı ve yetersiz beslenmenin tutarlı bir şekilde bağlantılı olduğu ve ebeveynlerin alışkanlıklarının da çocukların davranışlarıyla ilişkili olduğu sonucuna varılıyor. Ayrıca bu araştırmada evinde çikolata bisküvi cips gibi abur cuburların fazlaca bulunduğu çocukların dijital mecraları daha çok ve kontrolsüzce kullandığı yer alıyor.

Dr Haycarft çocukların %79’unun günlük tüketmeleri gereken sebze-meyve porsiyonunun neredeyse yarısına anca ulaştığını belirtiyor. Bu beslenme tarzının erken yaşlarda oluşması tehlike yaratıyor. Ekran süresiyle obezitenin ve yeme bozukluklarının ilişkisini gösteren birçok veri bulunuyor. 

Çocukların sağlıklı bir beslenme rutiniyle büyümesi için ekran önü yeme alışkanlıklarının kontrol edilmesi gerekiyor. Dr. Pearson, araştırmasında ebeveynlerin çocuklar üzerindeki etkisinin altını bir kez daha çiziyor. Doktor, ekran kullanımı ve daha az sağlıklı yiyecek tüketimi aynı oranda yüksek olan ebeveynlerin çocuklarının da aynı davranışı sergilediklerini gözler önüne seriyor. 

Ebeveynlerin çocukların sağlıkları ve davranışları hakkında adeta birer bekçi oldukları vurgulanıyor. Ebeveynler kadar, öğretmenlerin de çocuklara aktif ve sağlıklı hayatı aşılamaları gerekiyor.  

Harvard Chan Halk Sağlığı Okulunda Sağlık Sosyolojisi Profesörü Steven Gortmaker, daha çok televizyon izleyen çocukların obeziteye yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu söylüyor. Çocukların ekran sürelerini kısaltmanın sağlıklı yeme rutini oluşturmadaki önemini vurguluyor. 

Gortmarker’a göre, çocuklarda televizyon bağımlılığının yerini şimdilerde bilgisayar ve video oyunlarının aldığını belirtiyor. Akıllı ekran kullanımının çoğalmasının çocuklara adeta her yerde izlenebilecek kadar taşınabilir ve gözlemci ebeveynlerden uzak bir paket sunuyor. Kaley Skapinsky ile hazırladıkları ‘’Akıllı Ekranların Üstesinden Gelmek’’ başlıklı bir çevrimiçi ebeveyn kılavuzu bulunuyor. 

Yüksek ekran süresinin olası negatif etkileri sorulduğunda 1985’ten beri üstünde çalıştığı bir konu olduğuyla cümleye başlayan Profesör, çocuklardaki obezite oranının ekran süresiyle doğru orantılı olduğuna parmak basıyor. Bu oranın abur cubur ürünlerinin pazarlama ve reklam kanallarıyla sağlandığını belirtirken, ekran süresinin doğru kontrolü ile obezite riskinin azaltılabileceğini anlatıyor. Günümüzde teknolojik değişimin çocukların rutinlerindeki büyük etkisinden bahseden Gortmarker, bu değişimin önce televizyon reklamlarıyla sonrasında kişisel bilgisayar ve video oyunlarıyla gerçekleştiğine işaret ediyor.Profesör Steven G., tam da bu noktada ebeveynlere dijital ekranların kesinlikle yasaklanmamasını ve fakat kullanım dozunun kontrol altında olmasını tavsiye ediyor.

Profesörün ebeveynlere bazı önerileri bulunuyor. Ekran süresinin  öncelikle cihazların kullanılabileceği ve kullanılamayacağı durumlarda engelleme süreleriyle kontrol edilebiliyor. Bu sürenin şifrelerle ve denetimlerle mümkün olduğunu belirtiyor. Profesörün dikkat çeken bir söylemi ise en şikayet edilen konulardan biri olan çocukların sıkılganlıklarıyla ilgili. Bay Gortmarker, çocukların sıkılmasının onların yaratıcılıklarını tetiklediğini söylüyor.

Özetle, Dr Pearson ve Dr. Haycraft aşırı ekran kullanımı sırasında sağlıksız yiyecek tüketiminin tetiklendiğini söylüyor. Ebeveynlere ve öğretmenlere doğru rol model olmaları öneriliyor. Kontrollü medya kullanmanın sağlıklı beslenmeyle olan ilişkisinin altı çiziliyor. Obezite ve yeme bozukluklarının önüne geçmenin mümkün olduğu vurgulanıyor.Profesör Steven Gortmaker da ekran süresi ve obezitenin doğru orantısal ilişkisini vurguluyor. Ekran süresi kontrolüyle sağlıklı çocuklar yetiştirilebileceği anlaşılan bu röportajda dikkat çeken bir gerçek bulunuyor. Ebeveynlerin birçok zaman çocukların ellerine akıllı ekranları vermesinin sebebinin sıkılganlık olduğu biliniyor. Profesörün araştırmalarına göre sıkılmak yaratıcılığı olumlu yönde tetikliyor. İşte bu noktada siz ebeveynlere bazı önerilerimiz var! Çocuklarınızın yaratıcılığıyla harmanlanacak, kontrollü ekran sürelerinde onlara eşlik edecek sağlıklı atıştırmalıklar hazırlamaya ne dersiniz? 

Leave A Comment