© Dijital Medya ve Çocuk - 2017
20 Ocak 2023
Görkem Sağlam
0

Metaverse Çocuk Kullanıcılar İçin Riskli mi?

Metaverse, dünyanın en büyük firmalarının, yeni sanal dünya olarak tanımladığı son dönem bir teknoloji. Facebook’un önderliğini üstlendiği bu proje, henüz tam olarak geliştirilmiş değil fakat bazı farklı şirketlerin geliştirdiği, Metaverse öncesi sanal gerçeklik odaları erişime açık. Bu odalara tam olarak Metaverse diyemeyiz. Fakat herkesin bir hesap açıp sosyalleşebileceği ve zaman zaman cinsel konular da dahil olmak üzere, birçok konuda faaliyetler yapabileceği platformlar bütünü diyebiliriz. Metaverse mantığına epey benzer bir konsept olan bu odaların çocukları korumak adına herhangi bir denetleme bulundurmaması bu platformları riskli hale getiriyor.

Metaverse, dünyanın en büyük firmalarının, yeni sanal dünya olarak tanımladığı son dönem bir teknoloji. Facebook’un önderliğini üstlendiği bu proje, henüz tam olarak geliştirilmiş değil fakat bazı farklı şirketlerin geliştirdiği, Metaverse öncesi sanal gerçeklik odaları erişime açık. Bu odalara tam olarak Metaverse diyemeyiz. Fakat herkesin bir hesap açıp sosyalleşebileceği ve zaman zaman cinsel konular da dahil olmak üzere, birçok konuda faaliyetler yapabileceği platformlar bütünü diyebiliriz. Metaverse mantığına epey benzer bir konsept olan bu odaların çocukları korumak adına herhangi bir denetleme bulundurmaması bu platformları riskli hale getiriyor.

Metaverse Nedir?

Metaverse öncesi sanal odaları ve Metaverse’ü birbirinden ayırabilmek için “Metaverse nedir?” başlığını inceleyelim. Metaverse şu an sahip olduğumuz web 2.0 internet temelinin üzerine inşa edilen yeni bir sanal dünya. İçerisinde oyun oynamaktan konserlere, alışverişten sohbet etme odalarına kadar birçok aktivite barındıracak. Tüm dünya ile aynı anda bağlanabileceğiniz bu evren, bize alternatif bir gerçeklik sunuyor. Evrende her kullanıcının gerçek hayattaki görüntüsüne benzeyen avatarları olacak ve metaverse evreninde bizi bu avatar temsil edecek. Metaverse evreninin geliştiricisi Meta, çok yakın zamanda günlük hayattaki sesleri tanıyabilmesi için yapay zekâları eğiten Audio analytic isimli şirketi satın alacağını duyurdu. Görünüşe göre, yakın zamanda Metaversedeki seslerin gerçek dünyadakilere benzemesi için özel çalışmalar yapılıyor olacak.  Fakat, bahsedilen Metaverse öncesi sanal odalar, bu ileri teknolojiye sahip değil. Çevrimiçi platformlar üzerinden buluşup konuşmaya olanak sağlamalarına rağmen sadece 3 boyutlu bir teknoloji olmaktan öteye gidemiyorlar. Metaverse öncesi sanal odalar ise, henüz büyük teknolojilere sahip olmayan fakat insanları bir araya toplayacak altyapıya sahip internet siteleri olarak erişime açık durumda.

Metaverse Öncesi Sanal Gerçeklik Odaları Tehlike Saçıyor!

Henüz denetim mekanizmaları çok zayıf olan Metaverse öncesi sanal odalarının tehlikesini fark eden BBC news, bu konuda bir araştırma başlattı. BBC araştırmacısı Jess sherwood, en küçük yaş sınırı 13 olan bir sanal gerçeklik odasına Facebook üzerinden hesap açarak hiç denetlemeye maruz kalmadan giriş yapabildi. Çeşitli konuların konuşulduğu sanal odalarda yetişkin bir erkek tarafından şu sözlere maruz kaldı. “Soyun ve ağza alınmaz şeyler yap”. Maruz kaldığı cinsel şiddet sonucunda İngiltere’nin, çocuk haklarını korumasıyla ön plana çıkan kuruluşu NSPCC, tanık olunan bu durum hakkında çok öfkeli olduğunu belirtti. Ayrıca, metaverse denilince aklımıza gelen ilk isim olan şirket olan meta, oyuncuların diğer kullanıcıları engellemesini sağlayan araçlar olduğunu ve güvenlik konusunda gelişmeye açık olduklarını belirtti.  (Smith, A. C. and T. (2022, February 23). Metaverse app allows kids into virtual strip clubs. BBC News. Retrieved November 14, 2022, from https://www.bbc.com/news/technology-60415317🙂

Bahsedilen Uygulamaya Nasıl Giriş Yapılıyor?

Bu uygulamanın ismi VRChat. Kullanıcıların 3 boyutlu avatar kulllanıp içeride gezinebileceği bir sanal gerçeklik odası. Bu uygulama Facebook tarafından üretilmiş değil fakat Appstore üzerinden yaş ve kimlik kontrolü olmadan indirilebiliyor. Uygulama için sahip olunması gereken tek ekstra özellik bir Facebook hesabınız olması.

Ebeveynlere öneriler

Bu noktada, çocukları doğru yönlendirmek hususunda ebeveynlere çok fazla iş düştüğü açık. Dijital medya ve çocuk platformunun kurucusu Esra Ercan Bilgiç’in Hürriyet gazetesinden Ömür Kurt’a anne babalara çocukları yönlendirme konusunda ilettiği görüşleri şu şekilde:

Çevrimiçi ortamların bildiğimiz bütün riskleri metaverse’te de aynen mevcut. İçerik riskleri, temas riskleri, kullanım riskleri, ticari riskler ve veri riskleri gibi. Pornografik görüntülere maruz kalma ya da pornografinin nesnesi olma gibi olumsuz ihtimaller burada da var. Bunun yanı sıra sanal gerçeklik gözlüğünün aşırı süreyle kullanımının beraberinde getireceği zihinsel ve fiziksel sağlık sorunları eklenebileceğini söyleyebiliriz. Öte yandan bu türden bir gözlük olsun ya da olmasın, metaverse evrenine aşırı uzun süreyle maruz kalmanın çocukların hafızasını ve gerçeklik algısını nasıl etkileyebileceği çalışılmaya başlandı bile.

Ebeveynlerin ve öğretmenlerin Metaverse hakkında her şeyi bilmeleri gerekmiyor, ancak çocuklarının burada nasıl, kimlerle etkileşime girilebileceğini anlamaya çalışmalılar. Çocukları buraya giriyorsa onlar da girip ortamı görmeye, anlamaya, tanımaya çalışmalılar. Dijital dünyada çocuklarını yönlendirmeleri için ebeveynlere çocuklarıyla devamlı iletişimde olmalarını öneriyorum. Sanal ortamlardaki aktiviteleri hakkında her fırsatta sohbet etmeliler. Potansiyel riskler hakkında konuşmalılar. Yasaklamak hiçbir zaman gerçekçi, yararlı ve etkili bir yöntem olmuyor. Çocuklarının dijital deneyimlerinde yanlarında olmak, onların rezilyans kazanmalarına yardımcı olmak, hatalarından öğrenmelerine izin vermek, karşılıklı konuşarak sınırlar belirlemek gerekiyor. Meta da şirket olarak ebeveynlere yönelik kılavuzlar hazırlamaya, ebeveyn denetim araçları geliştirmeye başladığını duyurdu. Bunu olumlu buluyorum. Öte yandan bu kılavuzların 13 yaşın üzerindeki çocukların ebeveynlerine yönelik olduğunun altını çizelim. Yani daha küçük yaş gruplarının Metaverse’de bulunmalarının uygun olmadığını bir kere daha vurgulayalım. (Kurt, Ö. (2022, August 6). Metaversete Güvende mi? MTM Medya Takip Merkezi. Retrieved January 4, 2023, from https://clips.medyatakip.com/pm/clip/D5vjU1tDw7dtknGPQ7WwDW#2022080001639911 )

Dijital medya ve Çocuk | Metaverse

Yasaklama yönlendir sloganıyla yıllardır içerik üreten dijital medya ve çocuk ekibi de metaverse konusu üzerine eğilmeye devam ediyor. Geçtiğimiz günlerde, denetimin çok az olduğu VRChatgibi sanal oluşumları konuşmak üzere İstanbul Bilgi Üniversitesi stüdyolarına bu konuda uzman olan sayın Filiz Dağ’ı davet eden ekip, bu konu üzerine bir podcast kaydı gerçekleştirdi. Bölümümüzün kısa özeti şu şekilde:

Dünyamız çok hızlandı ve değişim hiçbir devirde olmadığı kadar kaçınılmaz ve önemli. Aslında bakarsanız çok korkutucu ve zor gözüken bu mecraları kontrol altına almak mümkün. Doğru bir şekilde kullanılırsa her yeni teknolojinin avantaja dönüşmesi içten bir değil. Peki nasıl avantaja dönüşür? Konuğumuz Filiz Dağ’a göre, içerik üreten biz olmalıyız. Eğer içerik üretmez ya da nasıl içerik üretildiğinin mantığını kavrayamazsak içerik üreten insanların izleyicisi, bir nevi onların yarattığı dünyada sıradan bir oyuncu haline gelebiliriz. Bu durum, ileride çocukların temel eğitimlerini bile orada alması beklenen metaverse gibi bir platformda kontrolü kaybedip çocuklarımıza yanlış bir eğitim vermemize sebep olabilir. Her ne kadar şu anda aktif olan sanal odaların güvenlik sıkıntıları olsa da bu durumun üzerine gidilmeli, dünyanın yeni dönemi anlaşılmalı ve önlemler arttırılmalı. Kaçınılmaz olan bu dönüşümü anlayamaz ve yakalayamazsak çocuklarımıza gelecekte bu teknolojiden daha çok zarar görebilir. Çünkü er ya da geç çocuğumuz yeni dünyanın bir parçası olacak.  (Bölüm 18: Metaverse ve dijital çağ | konuk: Filiz Dağ. (n.d.). Dijital Medya ve Çocuk. https://open.spotify.com/episode/2uGuht0u2zVBdzsXZFWKrj?si=8d4bb926b07a4a5a)

Kaynakça:

The Author Görkem Sağlam

Leave A Comment