Erken Çocukluk Eğitiminde Yapay Zekâ Okuryazarlığı: Fırsatlar ve Zorluklar

Son dönemlerde, yapay zekâ (Al) okuryazarlığı dijital okuryazarlık eğitimi araştırmalarında gündeme geliyor. Al müfredatı son yıllarda ortaya çıktığı için erken çocukluk eğitiminde yeterli düzeye erişilmediği söyleniyor. Bilgisayar ve Eğitim: Yapay Zekâ dergisinde yayınlanan “Erken Çocukluk Eğitiminde Yapay Zekâ Okuryazarlığı: Fırsatlar ve Zorluklar” isimli makalede; erken çocukluk eğitiminde yapay zeka okuryazarlık araştırmalarını ve öğrenme tasarımını geliştirmek için gelecekteki araştırmacılara ve eğitimcilere de bazı önerilerde bulunuluyor.  

Makalede, yapay zekâ okuryazarlığının erken çocukluk eğitiminde önemli bir fırsat olduğundan bahsediliyor. Bunun nedeni, günümüzün dijital dünyasında AI teknolojisinin hızla yaygınlaşması ve hayatımızın birçok alanında kullanılması. Bu nedenle, erken yaşta AI okuryazarlığına sahip olmanın, çocukların gelecekteki iş hayatlarına hazırlanmalarına yardımcı olabileceği söyleniyor.Yapay zekânın eğitim alanlarında öğretmenlerin öğrencilerin öğrenme durumunu ve performansını tahmin etmelerine yardımcı olabileceğinden bahsediliyor. Öğretmenlerin, öğrenme kaynaklarını önermelerine, akıllı aracı sistemleri ve sohbet robotları öğrencilerin öğrenme deneyimini geliştirmelerini sağlayabilir. Çocuklar yapay zekayı nasıl kullanacaklarını ve bu araçların arkasındaki temel çalışma ilkelerini bilmiyor olabilirler ve gelişen teknolojiler hakkında yanlış bilgilere sahip olabilirler. Ayrıca, yapay zekanın yanlış ve yanıltıcı bilgi veya öneriler verdiğinde güvenliklerini tehdit edebileceği söz konusu. Bu nedenle, küçük çocukların yapay zeka okuryazarlığını, özellikle sınırlama, etik kaygılarını ve teknoloji hakkındaki temel anlayışını geliştirmek gerektiği söyleniyor. Küçük çocuklara yapay zekâ öğretmenin bazı zorlukları bulunuyor;

• Öğretmenlerin yapay zekâ hakkında yeterli bilgiye sahip olmaması
• Düşük öğretmen güveni
• Müfredat tasarımının eksikliği

Bu zorluklarla başa çıkmak için, gelecekteki eğitimciler geniş kapsamlı Al eğitimi alabilirler ve etkileşimli AI aktiviteleri tasarlayarak küçük çocukların yapay zeka hakkında daha fazla bilgi edinmelerine yardımcı olabilirler. Müfredat yapay zeka okuryazarlığına dahil edilebilir. Örneğin, AI teknolojisi hakkında temel kavramlar ve ilkeler içeren bir ders planı oluşturulabilir. Bu ders planı, öğrencilerin yapay zeka teknolojisini anlamalarına ve kullanmalarına yardımcı olabilir.

Yapay zekânın küçük çocuklar için müfredata nasıl entegre edilebileceğine dair bazı örnekler;

• Yapay zekâ destekli oyuncaklar: Küçük çocuklar, AI teknolojisiyle donatılmış oyuncaklarla etkileşime girerek AI hakkında bilgi edinebilirler. Örneğin, bir robotun hareketlerini kontrol etmek veya bir sanal asistanın sesli komutlarını kullanmak gibi.
• Kodlama: Kodlama, küçük çocukların mantık ve problem çözme becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir. AI ile ilgili kodlama aktiviteleri, öğrencilere AI’nın nasıl çalıştığını anlamalarına yardımcı olabilir.
• Sanat ve tasarım: Sanat ve tasarım aktiviteleri, küçük çocukların yaratıcılıklarını geliştirmelerine yardımcı olabilir. Örneğin, bir resim yapma uygulamasında kullanıcıların çizimlerini tanıyan bir AI algoritması kullanarak resimleri analiz edebilir ve geri bildirim sağlayabilir.
• Veri toplama ve analizi: Küçük çocuklar, basit veri toplama araçları kullanarak verileri toplayabilir ve bu verileri analiz edebilirler. Örneğin, hava durumu verilerini toplayarak hava tahminleri yapmak veya bitki büyümesini izlemek için sensörleri kullanmak gibi.

Erken çocukluk dönemine yapay zekâ okuryazarlığını dahil etmenin faydaları;

• Düşünme becerilerinin geliştirilmesi: AI teknolojisi hakkında bilgi sahibi olan çocuklar, problem çözme ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirebilirler.
• Yaratıcılığın teşvik edilmesi: AI teknolojisi, sanat ve tasarım gibi yaratıcı alanlarda kullanılabilir. Bu nedenle, AI hakkında bilgi sahibi olan çocuklar, yaratıcılıklarını geliştirmelerine yardımcı olacak yeni fikirler keşfedebilirler.
• Dijital okuryazarlığın artırılması: AI teknolojisi, dijital dünyada giderek daha önemli bir rol oynamaktadır. Erken yaşta AI hakkında bilgi sahibi olan çocuklar, dijital okuryazarlık becerilerini geliştirerek gelecekteki iş hayatlarına hazırlanabilirler.
• Sosyal ve duygusal becerilerin geliştirilmesi: Bazı araştırmalar, AI destekli oyuncakların kullanımının sosyal ve duygusal becerilerin geliştirilmesine yardımcı olduğunu göstermektedir. Örneğin, bir robotla etkileşim kurmak, çocukların empati ve işbirliği becerilerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.
• Geleceğe hazırlık: AI teknolojisi, gelecekteki iş hayatında giderek daha önemli bir rol oynayacak. Erken yaşta AI hakkında bilgi sahibi olan çocuklar, gelecekteki iş hayatlarına hazırlanmak için avantajlı bir konuma sahip olabilirler.

Makalede, bu faydaların yanı sıra, erken çocukluk eğitimine yapay zeka okuryazarlığı dahil etmenin diğer faydaları da olabileceği söyleniyor. Örneğin, çocukların teknolojiye olan ilgileri artabilir ve STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics) alanlarına yönelmeleri teşvik edilebilir. Ayrıca, AI teknolojisi hakkında bilgi sahibi olan çocuklar, bu teknolojinin etik ve sosyal sorumluluk boyutlarını da anlayabilirler.

Makalenin Orjinali

Jiahong Su, 2023 https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666920X23000036#bib41