Oyun Reklamlarının Çocuklar Üzerindeki Etkisi

Dijitalleşmenin arttığı ve Covid-19 pandemisinin de yaygınlaştırdığı evde kalma döneminde büyüyen çocuklar boş vakitlerinin çoğunu dijital ortamlarda yaptıkları aktivitelerle geçiriyor. Mobil, bilgisayar ve konsol oyunları evde yapılan aktivitelerin başında yer alıyor.

Çoğu boş vaktini dijital oyunlar oynayarak geçiren çocuklar aynı zamanda bu platformlardan fark edilebilir veya edilemez reklamlara maruz kalıyor. Özellikle ücretsiz mobil oyunlarda oldukça sıklıkla araya giren reklamlar hem çocukların oyun deneyimini etkiliyor hem de dikkatleri tamamen oyuna verilmişken geçemeyecekleri bir video izletiyor. Bu reklamlar çok çeşitli formatlarda çocukların karşısına çıkabiliyor. Bazıları açıkça bir ürünü veya hizmeti tanıtım reklamlarıyken bazıları da içerikten ayrılamayacak kadar belirsiz olabiliyor.

En yaygın karşılaşılan reklamlara daha fazla oyun hakkı kazanabilmek için kişinin tercih ederek izlediği reklamlar örnek olarak gösterilebilir. Reklamı sonuna kadar izlemiş olmak bir ödül getiriyor ve sayesinde kişi oyun oynamaya devam edebiliyor. Reklam içerikleri çoğunlukla bir başka oyunun oynanış videosu veya kişiden toplanan çerezler doğrultusunda kişiselleştirilmiş reklamlar olabiliyor. Bu durum kendi telefonundan oynayarak reklamlara maruz kalan çocuklara kendi sevdikleri bir ürünün/hizmetin tanıtımını göstererek onları tekrardan alışveriş döngüsünün başına getiriyor. 

Bir başka oyunun oynanış videolarını içeren reklamlar etkileşimli bir formatta da olabiliyor. Oynanışını kısa bir sürede oyuncuya öğrettikten sonra reklamın ekrandan kalkması için kişiye oyunun basit adımları yaptırılıyor. Bu sayede reklam aracılığıyla yeni bir oyunun oynanışı kişiye oyunu deneyimlemesi ile öğretiliyor. Fakat çoğu zaman reklamlar bu derece fark edilebilir formatlarda olmuyor. Oyun içi kozmetik satışı, oyun içi ürünler, oyun deneyimini zenginleştirecek bazı ekstralar gerçek hayat parası kullanarak pazarlanıyor. Oynaması bedava olan oyunlar, ‘oyun deneyimini zenginleştirmek’ başlığı altında paralı hale geliyor. Bu tür kişiyi gerçek para harcatmaya yönelik reklamlar çocuk-yetişkin fark etmeksizin ‘reklam’ olarak fark edilmesi zor bir formatta.

Bu reklamlar oyun içinde çeşitli imkanlara sahip olmak, oyun deneyimini doğrudan etkilemeyen fakat sahip olunması ‘havalı’ ürünler gibi olmakla birlikte bazıları tamamen oyunun oynanışını etkileyen şekilde olabiliyor. Satın alınmadığında istenmeyen yola gitmek, oyuncuyu aşağılayan bir senaryo çizilmesi, satın almamanın yanlış bir şey olması gibi seçenekler ortaya çıkıyor. Kişinin ürünü satın almadığı için kendini kötü hissetmesine yol açacak çeşitli taktikler kullanılabiliyor. Bunun bir reklam stratejisi olduğunun farkına varamayacak ve buna karşı bir önlem alamayacak çocuklar ise ya oyuna bir ebeveynin aracılığıyla para harcıyor ya da oyun deneyimine mutsuz bir şekilde devam ediyor. Dolayısıyla oyun içi reklamların çocuklara doğrudan psikolojik etkiler verdiği gözlemlenebiliyor.

Bilinçsizce maruz kalınan ve tüketilen bu reklamlar çocukların oyun oynama, kazanma/kaybetme ve çeşitli tüketim alışkanlıklarında gözle görülebilir etkilere yol açıyor. Çocuklara yöneltilen zararlı yiyecek/içecek reklamları beslenme alışkanlıklarını, satın almama durumunda kötü hissettiren reklamlar karar verme mekanizmasını etkileyebiliyor. Her dijital medya ve çocuk konusunda işlendiği gibi bu durumda da en büyük sorumluluk ebeveynlere düşüyor. Ebeveynlerin çocuklarının maruz kaldığı içerikleri takip ederek denetlemesi, çocuklarını karşılaşabilecekleri sorunlar konusunda bilinçlendirmesi gerekiyor. Dijital dünyada oyun oynanmaya devam ettiği sürece bu ve benzeri sorunlar hayatımızda var olmaya devam edecek. Çocuklarda reklamlar dolayısıyla ortaya çıkabilen sorunların farkında olmak ve onları bu doğrultuda bilinçlendirmek etkileri en aza indirmede atılan doğru bir adım olacaktır.

Referanslar

Budzanowska-Drzewiecka, M. (2016). Advertising in digital games targeted to children. Marketing i Zarządzanie, 46, 109–117. https://doi.org/10.18276/miz.2016.46-11

How marketers target kids. MediaSmarts. (n.d.). https://mediasmarts.ca/digital-media-literacy/media-issues/marketing-consumerism/how-marketers-target-kids

How to ethically advertise a video game to younger audience. Cloutboost. (n.d.). https://www.cloutboost.com/blog/blog-advertising-a-video-game-to-kids

Lieber, C. (2018, October 30). Apps for preschoolers are flooded with manipulative ads, according to a new study. Vox. https://www.vox.com/the-goods/2018/10/30/18044678/kids-apps-gaming-manipulative-ads-ftc