Akıllı Telefonların Bilinçsiz Kullanımı, Çocuklar ve Potansiyel Riskler
Bugünün küreselleşmiş dijital dünyasında, akıllı telefonların kullanım yaşı giderek düştü. Dünyanın her yerindeki çocuklar çeşitli amaçlarla akıllı telefon kullanıyor. Arkadaşları ve akrabalarıyla video görüşmeler yapmak, oyun oynamak, sosyal medyada dolaşmak ya da çevrimiçi eğitim almak akıllı telefonların kullanım amaçları arasında yer alıyor. Pandemiden önce çoğu ebeveyn çocuklarının ekran süresini sınırlamaya çalışmış olabilir, ancak pandemi başladığında bu süre sınırlarının nasıl arttığını hepimiz gördük. Bu neslin çocukları çok genç yaşlardan itibaren sürekli olarak akıllı telefonlara bağlı kaldılar. Bazı ebeveynler, küçük çocuklarının uygulamalar ve akıllı telefonlar arasında kolayca gezinebildiğinden gurur duyarken, bazıları çocuklarının gelişimine negatif etkilerini anlamadan tüm gün akıllı telefon kullanmalarına izin verir hale geldi. YouTube videoları izlemek, oyun oynamak ve sosyal medyayı kullanmak gibi şeyler çocukların hayatındaki ekran süresi dengenin bozulmasına yol açtı. Öte yandan ebeveynler çocuklarının akıllı telefon kullanımını doğru şekilde yönlendirdiği takdirde, bu onlar için fayda sağlayabilir. Ancak doğru yönlendirme olmadan, akıllı telefonların çocukların gelişimi, sağlığı ve eğitimi üzerindeki olumsuz etkileri endişelere yol açabiliyor.
Telefonların Çocukların Fiziksel Sağlığı Üzerindeki Olumsuz Etkileri:
- GÖZ RAHATSIZLIĞI VE ZARARLI GÖRÜŞ:
Uzun süre ekranlara bakmanın kalıcı göz hasarına neden olabileceğini kanıtlayacak herhangi bir araştırma olmamasına rağmen, gözlerde rahatsızlığa neden olduğu bilinmektedir. Zararları Nelerdir?. Bebek.com, 5 Temmuz 2022). Aşırı akıllı telefon kullanan hem yetişkinler hem de çocuklar bu rahatsızlığı yaşarken, çocuklar cihazlarını nasıl kullandıklarına bağlı olarak semptomlar geliştirme konusunda daha duyarlıdırlar. “Dijital göz yorgunluğu” terimi, ağrı, bulanık görme, baş ağrısı, kuru gözler ve yorgunluk gibi akıllı telefonların uzun süreli kullanımından kaynaklanan semptomları ifade eder. Günümüzde genç çocuklar, saatlerce çevrimiçi oyun oynayarak ve YouTube videoları izleyerek ekran süresi dengesini bulamayabiliyor, bu da göz sağlıklarını olumsuz etkileyebiliyor. Uzmanlar muhakkak molalar verilmesini tavsiye ediyor. (Çocuklarda Telefonun Zararları Nelerdir?. Bebek.com, 5 Temmuz 2022).
- BOZULMUŞ UYKU DÜZENİ:
Çoğu çocuk yatmadan hemen önce akıllı telefonlarını kullanıyor. Çocuklar arkadaşlarıyla geç saatlere kadar konuşuyor veya oyun oynuyorlar, video izliyorlar veya sadece sosyal medyada geziniyorlar. Bu durum zaman içinde yorgunluğa ve huzursuzluğa neden olabiliyor. Gece geç saatlerde herhangi bir elektronik cihaz kullanmak, uyku süresinin azalmasına neden olabiliyor. Tüm dijital cihazların yaydığı ve gözlerimiz için zararlı olduğu bilinen mavi ışığın yayılması beynimizi kandırarak hala gündüz olduğunu düşünmeye itiyor ve uyku bozuklukları uzun vadede çocukların akademik başarılarını düşürebiliyor çünkü çocuklar gece boyunca uyku eksikliği çektiğinde, sınıflarda derse odaklanma sorunları yaşayabiliyor. Çocuklarda Telefonun Zararları Nelerdir?. Bebek.com, 5 Temmuz 2022).
- MENTAL SAĞLIK:
Akıllı telefonların artan kullanımı, çocukları sosyal medyaya bağımlı hale getirebiliyor çünkü çoğu çocuk, arkadaşlarıyla bağlantı kurmak ve bugünün yeni trendlerinden haberdar olmak için sosyal medyayı bir platform olarak kullanıyor. Çocukların kendilerini akranlarıyla karşılaştırmaları ve daha fazla etkileşim elde etmek için belirli bir şekilde içerik yayınlamaları yaygın bir durum. İnternet çok geniş bir alan ve çocukların olumsuz etkisi olabilecek çeşitli uygun olmayan davranışlarla karşılaşma olasılığı yüksek. İnternet üzerinden siber zorbalıkla karşılaşan ve istismara uğrayan çocukların mental sağlıklarının büyük oranda bozulduğu biliniyor. Ebeveynlerin çocuklarına sosyal medyanın tehditlerini, risklerini ve bu riskler karşısındaki güvenlik önlemlerini öğretmeleri çok önemli. Çocukların çevrimiçi etkinliklerini izlemek ve gözlemlemek günümüzde ebeveynlerin önemli sorumlulukları arasında yer alıyor. Siber zorbalık hakkında net ve dostça konuşmalar yaparak, çocukların kendilerini zorbalıktan nasıl koruyabileceklerini anlamalarına yardımcı olmak mümkün.
- ÖĞRENME KABİLİYETİNDE AZALMA:
Birçok araştırma, bilinçsizce kullanılan akıllı telefonların çocukların odaklanma kapasitesine, dikkat süresine ve öğrenme süreçlerine olumsuz etki edebileceğini doğrulamıştır. eMarketer. (2016, November 23). Mobile phone, smartphone usage varies globally. Retrieved. Bugünlerde çoğu çocuk okullarına ve derslere telefonlarını yanlarında taşıdığından, okulda öğretilen konuların yerine akıllı telefonlar öncelik kazanır. Akıllı telefonlar birçok eğitsel bilgiyi depolayabildiği ve çocuklara parmak ucuyla herhangi bir cevabı bulabilme imkânı verdiği için, çocukların akademik hile yapma olasılığını arttırır. Notların ekran görüntülerini veya resimlerini saklamak, cevap aramak için interneti kullanmak veya sınavda hesap makinesi kullanmanın yasak olduğu durumlarda yerleşik hesap makinesini kullanmak, hatta sınav sırasında diğer öğrencilerle sohbet ederek cevaplarını değiştirmek gibi davranışlar, çeşitli okullarda yaygın olarak gözlemlenen davranışlardır.
Özetle, akıllı telefonların aşırı kullanımı çocuğun genel fiziksel ve mental sağlığı ve gelişimi üzerinde olumsuz etkiler bırakabilir. Akıllı telefonlar tarafından yayılan mavi ışık ve radyasyon, hem çocukların gözleri hem de beyni için zararlıdır ve aynı zamanda gözlerini zarar görmesine ve düşünce süreçlerini değiştirmesine olanak tanır. Birçok çalışma, aşırı ekran süresinin beyin yapısını gri madde atrofisine uğratarak, kortikal kalınlığı azaltarak, beyaz madde bütünlüğünü tehlikeye atarak ve bilişsel işlevi bozarak dopamin işlevini zayıflatması gibi olumsuzluklara neden olduğunu göstermiştir.
Blanchard, J., & Moore, T. (2010). The digital world of young children: Impact on emergent literacy. London, UK: Pearson Foundation
Blanchard, J., & Moore, T. (2010). The digital world of young children: Impact on emergent literacy. London, UK: Pearson Foundation.
eMarketer. (2016, November 23). Mobile phone, smartphone usage varies globally. Retrieved
Tasarım, H. W. (n.d.). Çocuğumun Telefon Bağimliliğina bi̇r çare ! – Denizli Psikolog – Psikolog Burçin Koyuncu. https://www.psikologburcinkoyuncu.com/cocugumun-telefon-bagimliligina-bir-care
