Çocukların Yeni Arkadaşı Amazon Echo-Alexa
YAZANAyça Sarıyıldz
E-ticaret ve bulut bilişim devi Amazon bugün sadece internet üzerinden satış yapan bir elektronik ticaret öncüsü değil; artık kendi elektronik ürünlerini üreten Amazon’un en dikkat çeken ürünlerinden biri Amazon Echo ve sesli komutları yerine getiren Alexa yazılımı. “Ev içi akıllı asistan” olarak geliştirilmiş Amazon Echo, ışıklarınızı kapatmaktan Amazon web sitesinden alışveriş yapmaya ve çocuklarınıza kitap okumaya kadar pek çok farklı fonksiyon ile kullanılabiliyor. Alexa altyapısına yüklenen bu yetenekler ile Amazon Echo evin dijital bireyi haline geliyor.
Evin en yeni üyesi
Son zamanlarda Amazon Echo evde çocuklar tarafından kullanılıp deneyimlenebiliyor. Amazon çocuk oyunlarını, hikaye uygulamalarını Alexa’ya “beceri” olarak yüklemeye başladı bile. Bu yeni “beceri”ler ile çocuklar Echo ile iletişim kurabiliyor, konuşabiliyor. Her ne kadar her şey oldukça eğlenceli gözükse de bunun aslında önemli hassasiyetler taşıyan bir konu olduğu belirli mecralar tarafından belirtiliyor.
CommonSense Media’nın 11 Şubat 2017 tarihli “What Parents Need to Know Before Buying Google Home or Amazon Echo” haberine göre Amazon; Disney, Susam Sokağı ve Highlights dergisi dahil olmak üzere, içerik sağlayıcılar çocuklar için Echo’da “beceri” diye adlandırılan çok sayıda içerik sunuyor. Oyun oynamak, sesli kitap okumak, espriler göndermek, ev ödevlerine yardım etmek ve hatta çocuklarınızın sakinleşmesi gerektiğinde yönlendirilen Zen meditasyonunu etkinleştirmek için cihaz kullanılabiliyor. Aynı zamanda Echo basit olguları araştırma, matematik soruları çözme, spor puanını kontrol etme ve zaman aşımı saati oluşturma gibi temel yollarla çocuklar ve ailelere yardımcı olabiliyor.
amazon.com
Amazon Echo – Alexa ne gibi riskler taşıyor?
Amazon Echo’nun ve Alexa’nın çocuklar tarafından bilinçsizce veya ebeveyn kontrolü dışında kullanılması ne gibi riskler doğurabilir? İstemsiz alışveriş, çocuğun sosyal gelişimine belirli etkiler ve tabii ki “gizlilik” risk konularının başında geliyor.
LA Times’ın 27 Kasım 2017 tarihli “When your kid tries to say ‘Alexa’ before ‘Mama’” haberi dikkat çekici bir olay ile başlıyor: Yana Welinder’in evinde oğlu, daha “baba” demeden, ”anne” sözcüğü henüz kelime haznesinde değilken “Aga” diyerek Amazon’un ses asistanı Alexa’ya sesleniyor.
Çocuklar, ses asistanlarının insan olmadığını anladığı halde, araştırmalar birçok kişiyi kendi varlıkları olarak gördüğünü gösteriyor. Ancak, çocuklar ve teknoloji ile ilgili çok soru olduğu gibi, gelişimlerinde bunun ne anlama geldiğini ve bunun zararlı olabileceğini söylemek henüz zor. Sosyal risklerin olduğunu söylemek ise kaçınılmaz. CommonSense Media’nın yukarıda belirtilen haberinin devamına göre çocuklara Alexa’nın dijital bir varlık olduğunu “hatırlatmak” çok önemli. Evinize yeni bir teknoloji kattığınızda, çocuklarınıza onu nasıl kullanacağınızı ve beklentilerinizin ne olacağını anlatmak gerekiyor. Çocukların cihazın insan nüansları taşımayan etkileşimini ve iletişimini ayırt etmesi için rehberlik etmek gerekiyor.
Bir diğer risk ise “yetkisiz satın alımlar. Küçük çocukların online sitelerden ebeveynlerin kontrolü dışında harcamalar yaptıklarını sık sık duyuyoruz. Amazon Echo, ses komutuyla bunu sağlayan bir cihaz. Bu bağlamda, alışveriş listesine öğeler eklemeden önce çocuklarınızın sizden izin isteyip istemediklerini takip etmek gerekiyor. Bir başka seçenek ise Alexa’ın ses komutu ile alışveriş yapma seçeneğini kapatmak.
Çevrimiçi veri gizliliği çok önemli
Çocukların çevrimiçi gizliliği ve ağ bağlantılı uygulamaların kuralları Amazon Echo konusu içinde önemli bir başlık. America Birleşik Devletleri’nde “Çocukların Çevrimiçi Gizliliğini Koruma Kuralı”na göre, teknoloji şirketlerinin, ebeveynlerin izni olmaksızın 13 yaşın altındaki çocukların ses kayıtlarını toplamaları yasadışı. Eğer bir uygulama veya beceri bir çocuğun adını isterse, bu ebeveynlerin onayını gerektiren “kişisel veriler” kategorisine girmiş oluyor. Amazon, Amazon Echo ve Alexa’nın çocuk eğilimli yetenekleri için gizlilik konusunda adım atmış durumda. fortune.com’un 24 Ekim 2017 tarihli “It’s Finally (Sort of) Legal for Kids to Use an Amazon Echo, Says FTC” haberine göre, Amazon yeni çocuk becerilerini, Alexa uyumlu cihazlardaki programları aktif hale getirmek için ebeveynden izin almayı zorunlu hale getirdi.
Echo hanedeki herkesin -çocukların dahil- bireysel profil oluşturmasına izin veren bir cihaz. Farklı ses profillerine, farklı içerikler, farklı ürünler sunan Alexa yazılımı çocuklar kullanırken bu sebeple büyük önem taşıyor. CommonSenseMedia’nın aynı haberinde belirttiği gibi, çocukların hesapları ebeveynlerin iznine ihtiyaç duysa da, tıbbi konular, vatandaşlık durumu veya okuldaki sorunlar gibi özel tutmayı tercih edeceğiniz konular mevcut ve bu evde Echo’nun yerini belirlerken önemli.
Türkiye’de dijital medyada çocukların kişisel veri gizliliği gündemde çıkan bazı ağ bağlantılı oyuncaklar ile çocukların seslerinin kaydedildiği haberlerinden sonra dikkat çekmeye başladı. Oyuncak tarafından sesi kaydedilen çocuğun ebeveyni ne yapmalı, ne gibi riskler mevcut gibi soruların cevabına ve pek çok detaya Dijital Medyada Çocukların Kişisel Veri Gizliliği yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Her zaman belirttiğimiz gibi, dijital cihazların ve dijital medyanın çocukların tarafından kullanılması artık kaçınılmaz. Yasaklamak hiçbir zaman çözüm değil. Ancak evde bir ev asistanı ile bilinçsiz ve kontrolsüz kullanım durumunda çocuğun hem sosyal gelişimine hem de kişilik haklarına dair riskleri taşıyor. Bu bağlamda dengeli ve bilinçli kullanım ebevenyler tarafından büyük önem taşıyor ve takip gerektiyor.
Ek olarak Amazon Echo ve Alexa’nın çocuklar tarafından kullanıldığı bu eğlenceli videoyu izlemenizi öneriyoruz.
Ana görsel: https://www.cnet.com/videos/kids-try-to-stump-alexa/
