Toplumsal Cinsiyet Kavramının Dayatılmadığı Çizgi Filmler

Ebeveynlerin yaşadığı en büyük zorluklardan biri de, çocukları için, cinsiyet tanımlamalarının vurgulanmadığı içerikler bulmak. Common Sense Media’nın, çocukların izlemesi için uygun gördüğü içerikler arasından, toplumsal cinsiyet rollerinin dayatılmadığı, yaratıcılığı tetikleyen, eğitici çizgi dizileri Dijital Medya ve Çocuk okuyucuları için derledik ve değerlendirdik. Netflix üzerinden izlenebilen bu içeriklerde, Türkçe seslendirme ve altyazı seçeneklerinin olmasına özen gösterdik.

Ask The Storybots 

Öğretici bir 2D ve 3D animasyon dizisi olan Ask The Storybots, bir bilgisayarın içinde yaşayan beş varlığın, meraklı çocukların sorularını yanıtlamasını konu alıyor. Örneğin “Nasıl gece olur?”, “Gökyüzü neden mavi?” gibi soruların yanıtları aranıyor. Bu dizi, öğretici öğeleri eğlenceli şarkılar ve görüntülerle destekliyor.

Şüpheli hiçbir bilgiye yer vermeyen bu içerik, komik ve sevilen karakterleriyle takım çalışmasının ve sabırlı olmanın önemini vurguluyor, çocuklara yaptıkları yanlışlardan çıkaracakları dersler olduğunu gösteriyor. Common Sense Media’ya göre bu içerik, üç yaş ve üzeri çocuklar için uygun ve çocukların, karakterlerinin güçlü yanlarını keşfetmeleri için teşvik edici.

İçeriğin eğiticiliği; 4/5

Storybot’lar bir soruyu yanıtlamaya çalışırken önce patronlarına yanıtı bildiriyorlar, sonra da gerçek yanıtı izleyicilere açıklıyorlar. Böylelikle bir soru, bölüm boyunca üç kez açıklanmış oluyor. Bu durum ilk bakışta gereksiz gibi görünse de, her seferinde farklı bir şarkı ve farklı görsel animasyonlar kullanılıyor. Bu da sorunun yanıtının unutulmasını zorlaştırıyor.

İçeriğin verdiği olumlu mesajlar; 5/5

Storybot’lar doğru yanıtı ilk seferde bulamıyorlar, hata yapıyorlar. Hatalarından da beklenmedik şeyler öğreniyorlar. Hayal kırıklıklarına rağmen doğru yanıtı bulmak için çaba sarf ediyorlar. Bu da çocuklar için azim göstergesi oluyor ve hata yapmanın olumlu yönlerini gözler önüne seriyor. Merak etmenin ve takım çalışması yapmanın önemini ortaya çıkarıyor.

Olumlu temsil ve örnek; 5/5

Karakterler olumlu birer rol modeli; çünkü birlikte çalışmaktan zevk alıyor, eğleniyor ve yeni arkadaşlar edinmeyi seviyorlar.

Puffin Rock

Üç yaş ve üzeri için uygun olan bu animasyon dizisi, minik martı Oona ve erkek kardeşi Baba’nın yaşadıkları ada ortamını ve orada yaşayan öteki canlıları keşfederken başlarından geçen maceraları konu alıyor. Common Sense Media’ya göre Puffin Rock, çocuklara aile ve kardeşler arasındaki ilişkileri göstermek açısından yararlı bir çizgi dizi.

İçeriğin eğiticiliği; 3/5

Anlatılan hikâyeler, karakterlerin günlük etkinliklerini bilimsel olgularla destekleyerek inceliyor.

İçeriğin verdiği olumlu mesajlar; 5/5

Çocuklar, Oona ve arkadaşlarının yaşadıkları çevre ve orada yaşayan diğer canlılar hakkında bilgiler edinirken, bir yandan da sorun çözme ve komşulara yardım etme gibi olumlu sosyal beceriler sergilendiğini görüyorlar.

Olumlu temsil ve örnek; 4/5

Anne ve baba; Oona ve kardeşini seviyor, onları keşfetmeye ve öğrenmeye teşvik ediyor. Aynı zamanda Oona da kardeşi için bir rol model oluşturuyor, ona liderlik edip yaptıkları gezilerde göz kulak oluyor.

Treehouse Detectives

Dört yaş ve üzeri çocuklar için uygun olan Treehouse Detectives, arkadaşlarıyla birlikte, etraflarındaki doğal dünyanın gizemlerini çözen birer ayı olan kız ve erkek kardeş hakkında bir animasyon dizisi. Dizide arkadaş canlısı, nazik ve her şeyden önce keşfettiklerini merak eden karakterler var. Çocuklar, genç dedektiflerin bulmacaları çözme çabalarında, takım çalışmasının ve azmin olumlu sonuçlarını görüyor ve yanıldıkları zaman asla yılmamayı öğreniyorlar. Karakterlerin olumlu niteliklerine ek olarak bu çizgi dizi, gelgitlerin nasıl oluştuğu ve yengeçlerin neden kendi kabuklarını bulmaları gerektiği gibi doğal olgulara ilişkin açıklamalara da yer veriyor.

İçeriğin eğiticiliği; 2/5

Çocuklar, bir sorunu tanımlayan karakterleri görüp bu karakterle birlikte ipuçları topluyor, fikirlerini paylaşıyor ve takım çalışması yaparak bir gizemi çözüyorlar. Bu süreç, işbirliği yapmanın ve hatalardan ders çıkarmanın değerini ortaya koyuyor. Çocuklar aynı zamanda doğa hakkındaki basit gerçekleri de öğreniyorlar.

İçeriğin verdiği olumlu mesajlar; 4/5

Dizide dedektif olan ayıcıklar, sorunları öncelikle analiz ediyor. Çözmek için uğraştıkları gizemlerin birçoğu ise karakterlerin çevrelerinde deneyimledikleri şeyler. Dizide, bir sorunla karşılaşan dostların, onu çözmek için çabalaması gerektiği hakkında güçlü mesajlar bulunuyor.

Olumlu temsil ve örnek; 4/5

Terri ve Toby, tarzları farklı olsa bile, birlikte iyi ve uyumlu çalışıyor. Onların etkili takım çalışması, diğer arkadaşlarını da teşvik ediyor ve başkalarına yardım etme yeteneklerini güçlendiriyor.

Julia’s Greenroom

Bu dizide Julie Andrews, asistanı Gus ile birlikte, “Greenies” lakaplı beş genç çocuğa, kendi stüdyosunda sahne sanatlarının ve gösteri hazırlamanın inceliklerini öğretiyor. Sahne sanatlarına ilişkin farklı ilgi alanları olan çocuklar, “yeşil oda” denen stüdyoya geliyorlar: Peri bir yıldız olmayı umuyor, Spike tekerleme ve metin yazma konusunda yetenekli, Hank bir piyano virtüozu, Fizz kostüm ve makyaj tutkunu ve Riley ise gösterinin arka planındaki düzene meraklı. Common Sense Media, bu içeriğin cinsiyet temsili açısından iyi bir örnek oluşturduğuna inanıyor.

İçeriğin eğiticiliği; 4/5

Bu dizi, tiyatro kavramını ve gösteri dünyasının oluşum süreçlerini çocuklara uygun bir şekilde anlatıyor. Tiyatro ve diğer sanat dallarında kullanılan terimler, diyaloglar içinde basitleştirilerek açıklanıyor.

İçeriğin verdiği olumlu mesajlar; 5/5

Dizi özel olarak müzikali, genel olarak tüm sahne sanatlarını, çocukların yaratıcılıklarını ortaya çıkarabilecekleri bir alan olarak tanıtıyor. Karakterlerin çeşitliliği ve her birinin projeye farklı şeyler katabileceğine yönelik vurgu, içeriğin kapsayıcılığını ve farklılıklara gösterdiği saygıyı yansıtıyor.

Olumlu temsil ve örnek; 5/5

Julie, çocukların sahne sanatlarına yönelik heveslerini, takım çalışmasını öğreterek teşvik ediyor. Her türlü yaratıcı düşünceye değer vererek her bireyin projeye benzersiz ve değerli bir şeyler kattığına inanıyor. Diğer hocalar da kendi tecrübelerinden yola çıkarak bu ekibe destek oluyorlar. Hepsi açık fikirli ve birbirleri için en iyisini isteyen çocuklar.

Daniel Tiger’s Neighborhood

Common Sense Media’nın üç yaş ve üzeri çocuklar için uygun gördüğü bu animasyon dizisinde, Daniel Tiger arkadaşlarıyla maceralara atılmaktan hoşlanmaktadır. Baykuş Bayan Elaina, Katerina ve diğer arkadaşlarıyla birlikte Daniel, dünyayı keşfeder; fakat işler her zaman planlandığı gibi gitmez. Buna rağmen yaşanan her talihsizlik, eğer olumlu bir tavır sergilerlerse, onlar için bir fırsata dönüşebilir.

İçeriğin eğiticiliği; 5/5

Bu dizi, okul öncesi çocukları kendilerinden bir şeyler bulabilecekleri konularda (bir oyuncağın kırılması gibi) eleştirel düşünmeye teşvik ediyor ve her hikâye bu gibi sorunlarla başa çıkmanın bir yolunu gösteriyor. Dizide sayılar ve harfler gibi konularda erken öğrenme becerileri kazandırılıyor. Her bölümün teması şarkı ve diyaloglar yoluyla pekiştiriliyor.

İçeriğin verdiği olumlu mesajlar; 5/5

Daniel’ın deneyimleri, çocuklara hayatın nadiren mükemmel olduğunu; fakat yetişkinlerin sabırlı ve sevecen rehberliği ile küçük badirelerin nasıl atlatılabileceğini öğretiyor. Güçlü ilişkiler ve iletişim, öykülerdeki birincil tema durumunda. Daniel, ihtiyaç duyduğu zaman, yardım için ailesine ve arkadaşlarına başvuruyor. Öteki temalar ise merak, duygudaşlık (empati) ve takım çalışması olarak sıralanabilir.

Olumlu temsil ve örnek; 5/5

İçerikte her karakter; sadakat, merhamet ve mizah duygusu gibi olumlu nitelikler sergiliyor. Yetişkinler çocuklara, onları küçümsemeden yol gösteriyor ve sorunlarını çözmek için yardımcı oluyorlar. Daniel nazik, kibar ve öğrenmeye istekli bir çocuk olarak, arkadaşlarından ve ailesinden aldığı tavsiyeler sayesinde duygularıyla başa çıkmayı öğreniyor.

Kaynakça:

https://www.commonsensemedia.org/lists/best-kids-tv-shows-on-netflix

https://www.commonsensemedia.org/tv-reviews/ask-the-storybots

https://www.commonsensemedia.org/tv-reviews/puffin-rock

https://www.commonsensemedia.org/tv-reviews/treehouse-detectives

https://www.commonsensemedia.org/tv-reviews/julies-greenroom

https://www.commonsensemedia.org/tv-reviews/daniel-tigers-neighborhood