Ergenlik Çağındaki Kız Çocukları Sosyal Medyanın Yarattığı Güzellik Algısının Etkisi Altında
Photoshoplu veya estetikli paylaşımların insanlar tarafından beğenilmesi, onların bu güzellik algısını benimsemesine sebep olabiliyor. Erkek çocuklarına, kıyasla kız çocuklarında beğenilme arzusunun “güzellik algısı” çerçevesinde oluşmasının, kız çocuklarının bedenlerinden kaynaklı memnuniyetsizliklere yol açtığı tespiti yapılan araştırmalarda öne çıkıyor. Kız çocuklarda ince vücut veya kusursuz yüz hatlarına sahip olma arzusu, sosyal medyada “Nasıl beğenilirim?” sorusunun yarattığı kaygı özellikle ergenlik çağında yoğun şekilde görülüyor. Instagram ve Snapchat gibi görsel kullanılan platformları kız çocukları daha fazla tercih ediyor. Sosyal medya platformlarında bulunan filtreler/efektler kusursuz bir görünüm sunarken, gerçek dışı görüntülere sahip olma arzusu yaratabiliyor.
Photoshoplu veya estetikli paylaşımların insanlar tarafından beğenilmesi, onların bu güzellik algısını benimsemesine sebep olabiliyor. Erkek çocuklarına, kıyasla kız çocuklarında beğenilme arzusunun “güzellik algısı” çerçevesinde oluşmasının, kız çocuklarının bedenlerinden kaynaklı memnuniyetsizliklere yol açtığı tespiti yapılan araştırmalarda öne çıkıyor. Kız çocuklarda ince vücut veya kusursuz yüz hatlarına sahip olma arzusu, sosyal medyada “Nasıl beğenilirim?” sorusunun yarattığı kaygı özellikle ergenlik çağında yoğun şekilde görülüyor. Instagram ve Snapchat gibi görsel kullanılan platformları kız çocukları daha fazla tercih ediyor. Sosyal medya platformlarında bulunan filtreler/efektler kusursuz bir görünüm sunarken, gerçek dışı görüntülere sahip olma arzusu yaratabiliyor.
Estetiğin ve kusursuz görünümün kızlar tarafında daha fazla önemsenmesi sosyal medyayı erkeklerden daha farklı kullanmalarına yol açıyor. 18 yaş altına estetik yapılması yasal değilken, günümüzde reşit olmadan estetik yaptıran kız çocuklarının sayısı artıyor. Erkek çocuklarının daha çok yayıncıları, bilgisayar oyuncularını takip etmesi toplumsal cinsiyetçi yaklaşımı da tetikliyor. ABD’de 13-18 yaş arasındaki kızlarla yapılan araştırmada; geleneksel medyanın “görünüm baskısı” oluşturduğu tespit edilmiş. Kız çocuklar, sosyal medyanın daha ince bir vücuda sahip olmak için baskı kurduğunu ifade etmiş ( Social Media and Adolescent Girls Body Dissatisfaction).
Sosyal Medya Nasıl Görünüm Baskısı Oluşturuyor?
Filtrelenen fotoğraflar ve videolar, yüz hatlarını değiştiren ve cildi pürüzsüzleştiren efektler, ergenlik çağında olan kızların üzerinde baskı oluşturuyor. Kızlar, kusursuz görünmek için kendilerine bu filtreleri uyguluyor ve sosyal medyada paylaşım yapıyorlar. Bu paylaşımlar her ne kadar gerçek dışı olsa da, gerçekte fotoğraftaki kişiye benzemek için estetik olan kızlar da oluyor. Kusursuz görünen fotoğrafların daha fazla etkileşim alması, sahte bir benlik oluşmasını sağlıyor. Ergenlik döneminde, çocuklar kendilerini yeni keşfetmeye başlarken ve vücutları gelişim halindeyken sosyal medyanın oluşturduğu bu baskı onların özgüvenini kaybetmesine veya erkenden estetik operasyonlara yönelmelerine sebebiyet verebilir.
Yapılan araştırmada; sosyal medyadaki fotoğraflarla etkileşime girmenin, gerçekçi olmayan ince vücut ideallerinin içselleştirilmesini teşvik edebileceğini ve bunun da beden imajının bozulmasına neden olabileceğini öne sürülüyor. Örneğin; kızların kendi vücutlarını sosyal medya da ki algıyla kıyaslamaları, yeme bozukluğuna sebep olabileceği (anoreksi, değişken vücut kiloları) belirtiliyor.
Surrey Üniversitesi’nde akademisyen Emily Setty ergenlik dönemindeki kızlarla ilgili yazdığı yazıda, 13 yaşında bir kızın “Herkes kusursuz yüz hatları ve bedenlere sahipken ben neden değilim?” sorusunu ele alıyor. Sosyal medyada genç kızlar tarafından mükemmel görünüme sahip olmanın onların bedenlerine zarar verebileceğine değinen Setty, aslında kızların sosyal medyadaki bu kusursuz görünümün gerçek olmadığının farkında olduklarını da ekliyor. Kızların sosyal medyada birbirlerine iltifat edemediklerini ve bunun photoshop olabileceğini düşündüklerini belirtirken, aynaya baktıklarında neden kusursuz görünmediklerini sorguladıklarından bahsediyor (The Conversation,2022).
Sosyal Medyadaki Güzellik Algısından Çocukları Korumak İçin Ebeveynler ve Eğitimciler Nelere Dikkat Etmeli?
- Çocuklar genellikle ebeveynlerinin onları anlamadıklarını düşünebilir ve paylaşım yapmaktan çekinebilirler. Onları yargılamadan ve ciddiye alarak dinlemeniz kendilerinde güven oluşturabilir.
- Yetişkinler dijital medya ve gerçek hayatı birbirinden ayırt edebilir, ancak çocukların da aynı şekilde bunu ayırt edebileceklerini düşünmemeliler.
- Güzellik dayatmasının kız çocuklarını etkisi altına almaması için, ebeveynlerin iletişim diline çok fazla dikkat etmeleri gerekiyor. Örneğin; ev ortamında çocuğun kilosuyla dalga geçilmesi o çocuğun psikolojisini olumsuz etkiliyor. Her ne kadar amaç şakalaşma olsa da, ergenlik çağındaki çocuklarda bu tarz iletişim özgüven eksikliğine sebep olabiliyor.
- Sosyal medyada kullanılan filtrelerin ve efektlerin gerçek olmadığından mutlaka bahsedilmeli. Dünya güzellerinin bile yüzlerinin sosyal medya filtrelerindeki kadar pürüzsüz olamayacağı, sosyal medyadaki güzellik algısının gerçek dışı olduğunu çocuklara anlatılmalı.
Kaynak:
Emily Setty / Senior lecturer in criminology / Online safety: What young people really think about social media / Big Tech regulation and adults ‘overreacting’. / The Conversation / 9.12. 2022
Makalenin orijinali:
Social Media and Adolescent Girls Body Dissatisfaction
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1740144522000584
